Türkçe Öğretimi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Türkçe Öğretimi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

Yazma Yöntem ve Teknikleri

Türkçe dersinde öğrencilerin yazma becerilerini geliştirme önemli bir öğrenme alanıdır. Öğrencilerin etkili yazma becerisine sahip olabilmeleri için kullanılabilecek yazma yöntem ve teknikleri şunlardır :

1.     Not Alma :
Amaç : Dinleme ya da okumayı etkin hale getirerek bilgilerin kalıcılığını sağlamaktır.
Uygulama : Sesli okuma yapılıyorsa okuyucu ön bilgi verir ve dinleme esnasında dinleyen kişi önemli gördüğü noktaları not alır, eğer sessiz okuma yapılıyorsa okuyan kişi önemli gördüğü noktaları not alır.

2.     Özet Çıkarma :
Amaç : Metnin ana noktalarını sözlü ve yazılı olarak ifade etmektir.
Uygulama : Önceden hazırlanan soruların cevabı metin okunurken bulunur. Bulunan bu önemli noktalar özgün cümlelerle not alınarak metnin ana hatlarını özetleyici bir paragraf oluşturulur..

3.     Boşluk Doldurma :
Amaç : Metni doğru anlama ve anlatabilme becerisi kazandırmaktır.
Uygulama : Metni özetleyen ve ana hatlarını ifade eden cümleler içerisinde boşluklar olacak şekilde hazırlanır. Boşlukların olduğu çalışma kağıdı dinleyenlere verilir ve dinleyiciler metin okunurken bu boşlukları doldururlar.  

4.     Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma :
Amaç : Kelime hazinesini zenginleştirmek ve geliştirmektir.
Uygulama : Yazma çalışması yapılacak konu ile ilgili bir kavram havuzu oluşturulur. Öğrenci yazısını yazarken bu havuzdan uygun kelime ve kavramları seçerek yazısında kullanılır.

5.     Serbest Yazma :
Amaç : Herhangi bir hazırlık yapmadan yazma becerisi kazandırmaktır.
Uygulama : Öğrenci kendi belirlediği ya da öğretmen tarafından belirlenen bir konuda türü, kahramanları, mekanı vb. Ögeleri kendi belirleyerek duygu ve düşüncelerini yazılı olarak ifade eder.

6.     Kontrollü Yazma :
Amaç : Yazarken cümle kalıplarını ve cümle yapılarını doğru kullanabilme becerisi kazandırmaktır.
Uygulama : Okunulan ya da dinlenilen metin türü değiştirilerek yeniden yazılır; karışık paragraflardan ya da karışık cümlelerden metin oluşturulur; sorular yazılarak soruların cevaplarından yeni bir metin oluşturulur.

7.     Güdümlü Yazma :
Amaç : Belirlenen bir konuda ile ilgili düşünce ve duyguları etkili bir biçimde ifade edebilmektir.
Uygulama : Belirlenen konu ile ilgili beyin fırtınası yapılır, daha sonra isteyenler konu ile ilgili düşünce ve duygularını yazılı olarak ifade eder.

8.     Yaratıcı Yazma :
Amaç : Yaratıcılığı ve yazma becerisini geliştirmektir.
Uygulama : Belirlenen konu ile ilgili olarak öğrenci kendisinde çağrışan kelime ve kavramları listeler. Daha sonra bu kelime ve kavramları kullanarak istediği türde bir metin yazar.



9.     Metin Tamamlama  :
Amaç : Yaratıcılık becerisini ve hayal dünyasını geliştirmektir.
Uygulama : Bir metin belirli bir yere kadar okunur. Bir yerden sonra okuma kesilerek öğrenciden metni hayal gücünü ve yaratıcılığını kullanarak tamamlaması istenir.

10.   Tahminde Bulunma :
Amaç : Düşünce, hayal ve duygu dünyasını zenginleştirmektir.
Uygulama : Okunan metnin öncesi, sonrası ile ilgili tahminlerde bulunulur. Öğrenci kahramanların hayatları ile ilgili, metinde olmayan yönleri ile ilgili tahminlerde bulunur.

11.   Bir Metni Kendi Kelimeleri İle Yeniden Oluşturma:
Amaç : İfade biçimi ve üslup olarak özgünlük kazanmaktır.
Uygulama : Bir metin okunur ya da dinlenir. Daha sonra okunan ya da dinlenilen metinde yer alan olay ya da düşünceye dayalı özgün bir metin yazılır.  

12.   Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Yazma :
Amaç : Öğrencinin ilgi duyduğu türü belirlemektir.
Uygulama : Herhangi bir metin okunur ya da dinletilir. Daha sonra öğrencilerden dinlediği metni istediği türde kendi duygu ve düşüncelerini de katarak yeniden yazması istenir.

13.   Duyulardan Hareketle Yazma :
Amaç : Dikkati ve algılama gücünü geliştirmektir.
Uygulama : İşitme, görme, koklama, tatma, hissetme duyularını harekete geçirici nitelikteki resim, müzik, yiyecek, koku vb. Uyarıcılar verilerek öğrencilerden bu uyarıcılar sonucunda hissettikleri düşünce ve duyguları yazmaları istenir.

14.   Grup Olarak Yazma :
Amaç : Farklı görüşlere açık olmak ve birlikte çalışma zevki ile bilinci kazandırmaktır. 
Uygulama : Gruplar kurulur ve grup üyelerinin her biri belirlenen konunun farklı farklı yönlerini yazar. Daha sonra yazılan metinler birleştirilir ve yazım noktalama açısından düzenlenilerek ortak bir metin oluşturulur.

15.   Tümevarım :
Amaç : Problem çözme, genelleme yapma, yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmektir. 
Uygulama : Gruplar oluşturulur ve her grup konunun farklı yönlerini yazar. Daha sonra yazılanlar birleştirilerek genel bir yargıya varılır.

16.   Tümdengelim :
Amaç : Problem çözme, genelleme yapma, yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmektir.
Uygulama : Genel bir fikir orataya atılır ve bu fikrin özel durumlara uygulanıp uygulanamayacağı ile ilgili düşünceler yazılı olarak ifade edilir.

17.   Eleştirel Yazma :
Amaç : Tarafsız bir bakış açısı kazanarak metni olumsuz ve olumlu yanlarıyla algılamaktır.
Uygulama : Bir konu hem olumlu hem de olumsuz yönleri ile tarafsız bir bakış açısıyla değerlendirilir. Daha sonra varılan sonuç yazılı olarak ifade edilir.

Dinleme Yöntem Ve Teknikleri

Dinleme/İzleme Türkçe dersinin öğrenme alanlarından biridir. Çoklu zeka kuramı ve yapılandırmacı yaklaşımla hazırlanan kazanımların öğrencilere aktarılması için bazı tür, yöntem ve tekniklerle başarılabilir. Dinleme/İzleme öğrenme alanında kullanılan yöntem ve teknikler şu şekildedir :

1.     Katılımlı Dinleme :
Amaç : Dinlenilenleri fark ettirmek ve anlatılanları daha iyi kavramaktır.
Uygulama : Öğrenci dinlediklerini kendi ifadeleri ile özetleyerek anlayıp anlamadığını sorar.

2.     Katılımsız Dinleme :
Amaç : Dinlenilenler ile ilgili olarak zihinsel süreçleri harekete geçirmektir.
Uygulama : Öğrenci dinlediği ya da izlediği ile ilgili olarak aklında oluşan sorulara cevap arar.

3.     Not Alarak Dinleme :
Amaç : Kalıcı bilgilerin oluşmasını sağlayarak dinlemeyi etkin hale getirmektir.
Uygulama : Öncelikle öğretmen dinlenilecek ya da izlenilecekler hakkında ön bilgiler verir. Daha sonra öğrenciler dinlerken ya da izlerken önemli gördüğü noktaları not alır.

4.     Kendini Konuşanın Yerine Koyarak Dinleme :
Amaç : Empati de denilen kendini konuşanın yerine koyabilme becerisini geliştirmektir.
Uygulama : Öğrenci kendini dinlediği ya da izlediği durum karşısındaki kişinin yerine koyarak onun hislerini anlamaya çalışır.



5.     Grup Halinde Dinleme :
Amaç : Farklı görüşlere açık olarak beraber çalışma ve birlikte çalışmaktan zevk almayı  sağlamaktır.
Uygulama : Dinleyen grubu oluşturularak grup içerisinde başkan, yazıcı vb. Görev dağılımı yapılır. Daha sonra gruplar metni kendi içerisinde anlamlandırarak ve anlamaya çalışarak bu süreçteki oluşan dökümanları diğer gruplarla paylaşır.

6.     Yaratıcı Dinleme :
Amaç : Dinlenen ya da izlenenlerle ilgili olarak yeni yorumlar çıkarabilmektir.
Uygulama : Katılımlı ve katılımsız dinleme sürecinde dinleyici elde ettiği farklı yorumları konuşmacıya sunarak dinleyenlere yeni pencereler açar.

7.     Seçici Dinleme :
Amaç : Önemli görülen yerlerin, anahtar kavramların ya da konuşmadan öğrenilmesi beklenilen noktaların tespitini sağlamaktır.
Uygulama : Dinleyici konuşma başlamadan önce konuşma konusu ile ilgili olarak kafasında belirlediği soruları not alır. Konuşma başlayınca da bu soruların cevaplarını belirlemeye yönelik olarak dinler.

8.     Eleştirel Dinleme :
Amaç : Tarafsız bir bakış açısıyla dinlenenlerin olumlu ve olumsuz taraflarını belirlemektir.

Uygulama : Dinlenilenler neden-sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirilir. Anlatılanlar tutarlılık, bilimsellik vb. Yönlerden akıl süzgecinden geçirilir. 

Güdümlü Yazma Yöntemi

Amaç :

Öğrencilerin herhangi bir konu ile ilgili duygu, düşünce ve bilgilerini etkili bir biçimde anlatmalarını sağlamaktır.

Uygulama :

Öğretmen bir konu hakkında öğrencileri bilgilendirir. Konu sınıf ortamında çeşitli yönleri ile tartışılır. Öğrenciler bu iletişim sürecinde edindikleri bilgileri yazarlar.

Güdümlü yazma çalışmaları farklı şekillerde olabilmektedir. Örneğin ilkokul düzeyinde bu çalışmalar yapılırken öğretmen bir paragrafın cümlelerini karışık bir biçimde tahtaya yazar. Daha sonra öğrencilerden bu cümleleri anlam bütünlüğünü göz önüne alarak bir araya getirmelerini ister.

Güdümlü yazmada başka yöntem ise sınıf ortamında bir konu tartışılırken sınıfça beğenilen bir cümlenin öğretmen tarafından okunması öğrencilerin de okunan cümleyi aynen yazmaya çalışmalarıdır.



Dikte çalışması şeklinde de güdümlü yazma yöntemi uygulanabilmektedir. Bu yöntemde şu aşamalar izlenmelidir :

1. Öğretmen tarafından metin normal bir hızda okunur ve öğrenciler metni dinler.
2. Metin ikinci defa anlamlı bölümler şeklinde okunur ve öğrenciler tarafından yazılır.
3. Öğretmen metni son bir kez daha okur ve öğrenciler yazdıklarını kontrol ederler.
4. Öğrenciler tahtaya yazılan örnek metni kontrol ederler. Hataları varsa düzeltirler.
5. Öğretmen öğrencilerden yanlış yazdıkları kelime ya da cümleleri düzeltmelerini ister.

Dikteli Kompozisyon denilen diğer bir uygulama da ise öğretmen bir metni okur ve öğrencilerden aynı metni yazmalarını ister.

Güdümlü yazma yöntemi öğrencilerin yazım kuralları ve noktalama kurallarını fark etmeleri açısından faydalıdır. Aynı zamanda dikkatli dinleyebilme becerilerinin gelişimine de katkı sağlar. Bu yöntem sayesinde öğrenciler yanlış yazdıkları kelimeleri fark ederek doğrusunu öğrenirler.