Dolaylı Tümleç ve Zarf Tümleci

2- Dolaylı Tümleç ( Yer Tamlayıcısı ) :

Yüklemin bildirdiği işi ya da oluşu yönelme, bulunma, çıkma yönünden tamamlayan öğeye yer tamlayıcısı denir. Dolaylı tümleci bulmak için yükleme "neye, neyden, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden" soruları sorulur.

Dolaylı tümleç olacak kelime ya da kelime grupları ismin "-e, -de, -den" hal eklerini alırlar.

Örnekler :

- Arkadaşım seni alışveriş merkezinde bekliyor.

- Matematik ve Türkçe kitabımı sıranın üzerinde bıraktım.

- Yoklama defterini müdür yardımcısı odasından aldım.

- Külüstür bir araba yolun ortasında bekliyordu.

- Mehmet beynini kemiren düşüncelerden kurtulamıyordu.

- Terzi 5m kumaştan 2 gömlek çıkardı.

- Yolun sonundaki dükkanda kimsecikler yoktu.

- Emekli polisin belinde işlemeli bir tabanca vardı.

- Bugün şehirde şiddetli bir fırtına vardı.

3- Zarf Tümleci ( Zarf Tamlayıcısı ) :

 Yüklemin bildirdiği işi ya da oluşu zaman, durum, miktar, birliktelik, vasıta bakımından tamamlayan öğe zarf tümlecidir. Zarf tümlecini bulmak için yükleme "nasıl, niçin, neden, ne kadar, ne zaman, neyle, kiminle , nereye" soruları sorulur.

Örnekler :

- Şehrin sokaklarında adım adım ilerliyoruz. ( nasıl- durum yönünden )

- Karşı komşumuz hafta sonu Bolu'ya gitmiş. ( ne zaman- zaman yönünden )

- Onu çok seviyorum. ( ne kadar- miktar yönünden)

- Evin merdivenlerinden aşağı indim. ( nereye- yer yön bakımından )

- Rüzgar esmediği için denize çıkamadık. ( niçin- durum yönünden )

- Havaalanından buraya otobüsle gelmiş. ( neyle- vasıta )

- Öğretmenlerle sinemaya gideceklermiş. ( kiminle- birliktelik )

Not : Yer-yön zarflarının sayısı sekizdir. ( aşağı, yukarı, öte, beri, içeri, dışarı, ileri, geri ) Bu zarflar hal eki almadan kullanılırsa zarf tümleci olur. Hal eki alarak kullanılırlarsa dolaylı tümleç ya da nesne olurlar.

Örnek :

- Yukarı çıktık. ( zarf tümleci )

- Yukarıya çıktık. ( dolaylı tümleç )

- Aşağı indim. ( zarf tümleci )

- Aşağıya indim. ( dolaylı tümleç )

Yazının devamı için diğer sayfalara geçin...

1 2 3 4 5