Mangala
Göçürme Oyunu Metninin Soru ve Cevapları
MANGALA/GÖÇÜRME OYUNU
Mangala/göçürme genellikle iki kişi
tarafından oynanan, bunun yanı sıra iki grubun birlikte oynamasına da imkân
sağlayan Türk strateji ve zekâ oyunudur.
Toprağa kazılan çukurlarda oynanabileceği gibi oyuna özel tasarlanmış
tahtalarda da oynanabilir. Her yaştan oyuncunun oynayabileceği bu oyunda amaç,
en çok taşı toplamaktır.
Oyunda taş yerine tohum ya da tane de kullanılabilir. Oyun, oyuncu sayısına ve
oyunun çeşitlerine göre iki, üç ya da dört sıralı çukurlarda oynanabilir.
Taşlar oyunun kurallarına göre çukurlara dağıtılır ve en çok taşı toplayabilen
oyuncu oyunu kazanır. Oyunun süresi de oyunculara ve oyunun kurallarına bağlı
olarak değişir.
Osmanlı Döneminde özellikle saraylarda, hanlarda ve cami avlularında oynanan
mangala oyunu, sosyalleşme ve kültür paylaşımı araçlarından biri olarak
görülmüştür. Bu durum, Osmanlı Dönemine ait pek çok tasvir ve resimde de
izlenebilmektedir.
Bugün ise “mangala oyunu”; her yaştan oyuncunun ev, okul, kurs, geleneksel
kutlama alanları gibi farklı mekânlarda her an oynanabilmesi bakımından
sosyalleşme ve kültür paylaşımı işlevini sürdürmektedir.
Dîvânu Lugâti’t-Türk’te Göçürme veya Köçürme adıyla anılan oyun Türkiye’nin pek
çok yerinde “Göçürme”, “Mankala”, “Kümelek”, “Dokuz Kuyu”, “Dokuz Taş”, “Emme”,
“Kale”, “Mele”, “Hane”, “Kuyucuk Taşı”, “Göçme” gibi farklı adlarla bilinir.
Geniş bir coğrafyada kendine yer bulan oyun; uygulayıcılarının bilişsel,
duyuşsal ve motor becerilerini geliştiren, stratejik ve yaratıcı düşünme
kabiliyetini arttıran bir yapıya sahiptir. Dünya üzerinde bu oyunun onlarca
farklı çeşidi bulunmaktadır.
Okuduğunuz metinden hareketle
aşağıdaki soruları cevaplayınız?
* Mangala oyunu nasıl oynanmaktadır?
Toprağa kazılan çukurlarda
oynanabileceği gibi oyuna özel tasarlanmış tahtalarda da oynanabilir. Her yaştan
oyuncunun oynayabileceği bu oyunda amaç, en çok taşı toplamaktır.
* Sizce mangalanın sosyalleşme ve kültür
paylaşımı araçlarından biri olarak görülmesinin sebebi nedir?
cevap: Düşünme becerilerini
geliştirir, o iletişimi artırır, duygular
ve düşünceler ortaya çıkar. İnsanları bir araya getirdiği için sosyalleşmeyi
sağlar.
* Metnin anahtar kelimelerini
yazınız.
Cevap: Mangala, kültür paylaşımı, taş,
oyun, beceri, sosyalleşme.
* Aşağıda anlamı verilen kelimelerin metnin anahtar kelimelerinden
hangilerine ait olduğunu yazınız.
Cevap:
Anlam: Yetenek ve zekâ geliştirici,
belli kuralları olan, iyi vakit geçirmeye yarayan eğlence. (Oyun)
Anlam: Kişinin yatkınlık ve öğrenime bağlı olarak bir işi başarma ve bir işlemi
amaca uygun olarak sonuçlandırma yeteneği; maharet. (Beceri)
* Zeka oyunlarından hangilerini oynadınız?
Tangram, polyomino, küp sayma,
şekil oluşturma, labirentler, düğüm oyunları, rubikkübü, soma küpleri, mekanik
ayırma bilmeceleri, mikado, jenga, yap-boz-lar, sudoku oyunlarını oynadım.
* Oynadığınız biri zeka oyunundaki gözlem ve
deneyimlerinizi anlatan bir konuşma yapınız.
Sevgili öğretmenim, değerli
arkadaşlarım. Benim en sevdiğim zeka oyunlarından biri sudokudur. Sudoku oyunu Oynama
alanı, kenarda 3 hücre ile küçük karelere bölünmüş 9x9 karedir. Oyunun amacı,
her bir sırada, her bir sütunda ve her bir küçük 3 × 3 karede her numara sadece
bir kez yer alacak şekilde boş hücreleri 1'den 9'a kadar rakamlarla
doldurmaktır.
Sudoku, rakamlardan oluşan bir
mantık bulmaca oyunudur. Bunu çözmek için konsantre olmanız ve aynı zamanda
mantıksal düşünmeyi kullanmalısınız. Sudoku'nun zorluğu, başlangıçta
doldurulmuş olan hücrelerin sayısına ve bunu çözmek için kullanılması gereken
yöntemlere bağlıdır. Düzenli Sudoku oynamak hafızayı, mental netliği geliştirir
ve beyin hücrelerinin yaşlanmasını azaltır. Bunun için bende bu oyunu oynarken
büyük keyif alıyorum ve bu oyun sayesinde daha dikkatli oluyorum. Anlatacaklarım
bunlardır. Dinlediğiniz için teşekkür ediyorum.