Bir Metnin Büyük Ünlü Uyumu Açısından İncelenmesi

- Bir (tek heceli sözcük olduğu için ünlü uyumu kuralı aranmaz )  kimsenin (uyar ) yaşadığı (uyar ) olumsuzluklar ( uyar )  karşısında ( uyar )  üzülebilmek ( uyar )  ve ona acıyabilmek ( uymaz çünkü -ebilmek yardımcı fiili büyük ünlü uyumu kuralını bozar. ) olarak tanımlayabiliriz merhameti ( "e" ince ünlüsü ile başlayıp "a" kalın ünlüsü ile devam ettiği için uymaz).

- Her ne kadar "bir kişinin..." diye başlamış olsak bile söze, merhamet sadece ( "a" kalın ünlüsü ile başlayıp "e" ince ünlüsü ile devam ettiği için uymaz. )  insanlara ( "i" ince ünlüsü ile başlayıp "a" kalın ünlüsü ile devam ettiği için uymaz. ) değil tüm canlılara duyulan bir histir.

- İnsanı insan yapan duyguların ( uyar çünkü hepsi kalın ünlüdür ) en başında gelenlerinden birsidir merhamet.

- Çünkü merhamet insanın başkalarının dertleriyle (uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir ) dertlenebilmesi, dertli bir insana yardımcı olabilmek ( uymaz çünkü -ebilmek yardımcı fiili büyük ünlü uyumu kuralını bozar ) için elinden geleni yapması demektir.

- Yani merhamet insanı bencillikten (uyar çünkü hepsi ince ünlüdür )  ve yalnız kendi nefsini düşünmekten alıkoyan bir duygudur.

- Etrafındaki ( uymaz çünkü ünlüler ince-kalın-kalın-kalın-ince şeklinde sıralanmıştır )  tüm canlılara merhamet nazarı ile bakmayı bilen bir insan hiç kimseye kötülük ( uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir )  yapamaz, bulunduğu ortamda kötülük yapılmasına da müsaade ( uymaz çünkü ünlüler ince-kalın-kalın-ince şeklinde sıralanmıştır ) edemez.

- Merhamet duygusu yüksek insanlardan oluşan bir toplumda ( uyar çünkü ünlülerin hepsi kalındır )  kötülükten eser kalmaz ve herkes ( uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir ) birbirinden emin olur.

- Dünyanın ( uymaz çünkü ünlüler ince-kalın-kalın şeklinde sıralanmıştır )  bir gerçeği olarak her yerde varlıklı, güçlü ( uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir )  insanlar olduğu gibi ; maddi ve manevi ( ikisi de uymaz çünkü ünlüler kalın-ince şeklindedir )  olarak güçsüz insanlar da vardır.

- Güçlü insanlar etrafındaki (uymaz çünkü ünlüler ince-kalın-kalın-kalın-ince şeklinde sıralanmıştır ) böylesi insanları ezmek yerine onlara merhametle yaklaşırsa toplum içerisinde saygı ve sevgi duyguları yükselir.

- Hepimize düşen insani bir görev var ki o da zengin olsun fakir ( uymaz çünkü ünlüler kalın-ince şeklindedir )  olsun, güçlü olsun zayıf olsun her insan kendinden düşkün durumdakilere ( uymaz çünkü "-ki" eki kalınlık-incelik uyumunu bozar )  merhametle bakmalı ve onlara elinden gelen yardımı esirgememeli. 

Not  : Arkadaşlar metindeki tüm kelimeler tek tek incelenmemiştir. Çünkü böyle yapılması sıkar diye düşünüldü. Her cümleden bir-iki kelime seçilerek inceleme yapıldı. İnşaallah faydalı olur.