- Bir (tek heceli
sözcük olduğu için ünlü uyumu kuralı aranmaz ) kimsenin (uyar ) yaşadığı (uyar
) olumsuzluklar ( uyar ) karşısında ( uyar ) üzülebilmek ( uyar ) ve ona acıyabilmek ( uymaz çünkü -ebilmek yardımcı fiili büyük ünlü uyumu kuralını bozar.
) olarak tanımlayabiliriz merhameti ( "e" ince ünlüsü ile başlayıp "a" kalın ünlüsü ile
devam ettiği için uymaz).
- Her ne kadar "bir kişinin..." diye başlamış olsak bile
söze, merhamet sadece (
"a" kalın ünlüsü ile başlayıp "e" ince ünlüsü ile devam
ettiği için uymaz. ) insanlara
( "i" ince ünlüsü ile başlayıp
"a" kalın ünlüsü ile devam ettiği için uymaz. ) değil tüm canlılara
duyulan bir histir.
- İnsanı insan yapan duyguların ( uyar çünkü hepsi kalın ünlüdür ) en başında gelenlerinden
birsidir merhamet.
- Çünkü merhamet insanın başkalarının dertleriyle (uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir ) dertlenebilmesi,
dertli bir insana yardımcı olabilmek ( uymaz çünkü -ebilmek yardımcı fiili büyük ünlü uyumu kuralını bozar )
için elinden geleni yapması demektir.
- Yani merhamet insanı bencillikten (uyar çünkü hepsi ince ünlüdür ) ve yalnız kendi nefsini düşünmekten alıkoyan
bir duygudur.
- Etrafındaki (
uymaz çünkü ünlüler ince-kalın-kalın-kalın-ince şeklinde sıralanmıştır ) tüm canlılara merhamet nazarı ile bakmayı
bilen bir insan hiç kimseye kötülük (
uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir ) yapamaz, bulunduğu ortamda kötülük yapılmasına
da müsaade ( uymaz çünkü ünlüler
ince-kalın-kalın-ince şeklinde sıralanmıştır ) edemez.
- Merhamet duygusu yüksek insanlardan oluşan bir toplumda ( uyar çünkü ünlülerin hepsi kalındır )
kötülükten eser kalmaz ve herkes ( uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir ) birbirinden
emin olur.
- Dünyanın ( uymaz
çünkü ünlüler ince-kalın-kalın şeklinde sıralanmıştır ) bir gerçeği olarak her yerde varlıklı, güçlü
( uyar çünkü ünlülerin hepsi incedir )
insanlar olduğu gibi ; maddi ve
manevi ( ikisi de uymaz çünkü
ünlüler kalın-ince şeklindedir ) olarak güçsüz insanlar da vardır.
- Güçlü insanlar etrafındaki (uymaz çünkü ünlüler ince-kalın-kalın-kalın-ince şeklinde sıralanmıştır
) böylesi insanları ezmek yerine onlara merhametle yaklaşırsa toplum
içerisinde saygı ve sevgi duyguları yükselir.
- Hepimize düşen insani bir görev var ki o da zengin olsun fakir
( uymaz çünkü ünlüler kalın-ince
şeklindedir ) olsun, güçlü olsun
zayıf olsun her insan kendinden düşkün durumdakilere ( uymaz çünkü "-ki" eki
kalınlık-incelik uyumunu bozar ) merhametle bakmalı ve onlara elinden gelen
yardımı esirgememeli.
Not : Arkadaşlar metindeki tüm kelimeler tek
tek incelenmemiştir. Çünkü böyle yapılması sıkar diye düşünüldü. Her cümleden
bir-iki kelime seçilerek inceleme yapıldı. İnşaallah faydalı olur.
