Şiir Türleri ve özellikleri – Şiir Türleri İle İlgili Örnekler

Şiir Türleri ve özellikleri – Şiir Türleri İle İlgili Örnekler

Duygu ve düşüncelerin yoğun bir anlatımla , imgeler ve ritim unsurları da kullanarak anlatıldığı yazın türüne şiir denir . Şiir türleri ve özellikleri şöyledir :

1. Epik Şiir : Savaş , kahramanlık vb. konuları işleyen şiirlere epik şiir adı verilir . Epik şiirin ilk örneği Homeros’un “İlyada ve Odise”  adlı adlı detanıdır . Epik şiir türü ile ilgili örnek şiirlerşunlardır :

Benden selam olsun Bolu beyine
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından gürzün sesinden
Dağlar seda verip seslenmelidir  ( Köroğlu )

Tarihin dilinden düşmez bu destan
Nehirler gazidir, dağlar kahraman
Her taşı bir yakut olan bu vatan
Can verme sırrına erenlerindir  (Orhan Şaik Gökyay )

2. Lirik Şiir : Aşk , ayrılık , özlem vb. duyguları anlatan şiirlere denir . Lirik şiir ile ilgili örnekler şunlardır :

Gönül gurbet ele çıkma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmez    (Erzurumlu Emrah )

Dağda dolaşırken yakma kandili

Fersiz gözlerimi dağlama gurbet.

Ne söylemez, akan suların dili

Sessizlik içinde çağlama gurbet.  (Necip Fazıl Kısakürek)

3. Didaktik Şiir : Eğitici ve öğüt verici şiirlere didaktik şiir denir .  Didaktik şiir ile ilgili örnekler şunlardır :

Kitap en iyi arkadaş
Bana neyi sorsam söyler.
Ne anlatsa en sonunda
Çalış, iyi, doğru ol der      ( Fazıl Hüsnü Dağlarca )

Topraktandır cümle beden
Nefsini öldür ölmeden
Böyle emretmiş Yaradan
Sen kalemsin ben uç muyum?   (Âşık Veysel )

4. Pastoral Şiir : Doğa ile ilgili , orman ve köy yaşamı , çoban hayatı gibi konuları işleyen şiirlere pastoral şiir denir . Pastoral şiirler ile ilgili örnekler şunlardır :

Tam otların sarardığı zamanlar
Yere yüzükoyun uzanıyorum
Toprakta bir telaş, bir telaş
Karıncalar öteden beri dostum.  ( Behçet Necatigil )

Havalar güzel gidiyor
Sen de çiçek açtın erkenden
Küçük zerdali ağacım,
Aklın ermeden.    (Cahit Külebi )

5. Satirik Şiir : Toplumsal sorunları ve toplum hayatındaki aksayan yönleri anlatan şiirlere satirik şiirler denir . Didaktik şiirlere benzemekle beraber satirik şiirlerde amaç  bilgi vermek değildir . Satirik şiirler ile ilgili örnekler şunlardır :

Tahir Efendi bana kelp demiş
İltifatı bu sözde zahirdir
Maliki mezhebim benim zira
İtikadımca kelp tahirdir   ( Nef’î )

Köylümüz efendimiz tarlasında perişan
İşçimiz kardeşimiz kavgasında perişan
Anam bacımdır bahtı karasında perişan
Hemen Allah cümlemizin yardımcısı olsun. (Cahit Sıtkı Tarancı)

6. Dramatik Şiir : Tiyatroda kullanılan bu şiir türünü harekete çevrilebilen şiir olarak tanımlamak mümkündür .

Salâ verilirken kalktık kahveden
 Kızın babası yanımızda boyu uzun
 Zayıf ağzı mırıltılar.
 On köylü iki subay bir tezkereci er
 Sıralandık ahşap mescidin avlusunda
 Aldık cenazeyi sarsmadan iğreti
 Ve hafif gözlerimiz yerde
 Kayıp bir tayın izini süreriz sanki…  (Melih Cevdet Anday )