Cümle Çeşitleri İle İlgili Örnekler


Cümle  Çeşitleri İle İlgili Örnekler

1) Yüklemine Göre Göre Cümleler:
a. Kurallı ( Düz) Cümle:  Yüklemi sonda cümleye denir.
Örnekler:
- Çok sayıda kişi şehir meydanında  toplanmış.
- Annem eve gelirken iki kilo nar almış.
- Param bitince arkadaşımdan borç istedim.
- Yaşanan gelişmeler hepimizi endişelendirdi.
- Takımımız şampiyonluk yolunda önemli bir engeli atlattı.
- İki yıl aradan sonra yeni albüm hazırlıklarına başladı.
- Aliya İzzetbegoviç Bosna’nın bağımsızlık mücadelesinin simgesidir.

b) Devrik (Kuralsız) Cümle:
Yüklemi sonda olmayan cümlelerdir.
Örnekler:
 - Bir kitabını okuyorum  Yakup Kadri’nin.
- Oğum karşılamıştı bizi.
- Unutmadım bizim için söylediğin o sözleri
- Yarın gideceğiz hayallerimizi gerçekleştirmek için.
- Gözlerim doluyor aşkının şiddetinden.
- Çocuk kaçtı arkasından gelen grubu görünce.


2) Yüklemin  Türüne Göre Cümleler
a) Ad  ( İsim) Cümlesi:
Yüklemi  isim ya da isim  soylu sözcük olan cümlelerdir.
Örnekler:
- O ev babasınınmış.
- Evde iki kutu süt vardı.
- En sevdiğim yemek  mantıdır.
- Beni ürperten şey karanlıktır.
- İnsanın en yakın arkadaşı kitaplardır.
- Bizi hayata bağlayanlar ailemizdir.
- O benim en yakın arkadaşımdı.
- Yanımda gördüğün arkadaşımın babasıydı.
Not: İsim cümlelerinin  yüklemlerinde ek fiil vardır.

b) Fiil  ( Eylem) Cümlesi:
Yüklemi çekimli fiil olan  cümledir.
Örnekler:
- Eve  iki saatte vardı.
- Her gün otuz dakika yürüyorum.
- Ablam  yarın gelecek.
- Çocuklar anlattığı fıkraya çok gülmüş.
- Yarın bu bölgeye kar yağacakmış.
- Ders çalışmak için arkadaşları ile birlikte kütüphaneye gitti.
- Bina büyük bir gürültü ile çöktü.
Not: Fiil cümlelerinin  yüklemlerinde kip ve kişi ekleri vardır.


3) Yargı Sayısına Göre Cümleler:
a) Basit Cümle:
Tek yargı içeren cümlelerdir.
Örnekler:
- Hayvanlar içeri girdi.
- Erikleri dolaba yerleştirdim.
- Üzerindeki elbise benimdi.
- Bu kumaştan  güzel bir abiye çıkar.
- Arabalar hızla buradan geçti.
- Evde hiçbir şey kalmamış.
- Okul arkadaşlarımla uzun bir aradan sonra ilk kez buluştuk.
- Sorularıma açık bir şekilde cevap ver.
- Korku bizim buralara hiç uğramamıştır.

b) Birleşik Cümle:
Birden fazla yargısı olan cümlelerdir.
Örnekler:
- Dağdan esen rüzgardan  kendimize geldik.
- Kar yağarsa çiftçinin  yüzü gülmeyecek.
- Çocuklar koşarak dışarı çıkmış.
- Dolu bastırınca eve giren çocuklar, kurulanmanın telaşına kapıldılar.


4) Birbirlerinin  Bağlanışlarına Göre Cümleler:
a) Bağlı Cümle:
 Birden fazla cümlenin  bağlaç  ile bağlandığı cümlelerdir.
Örnekler:
- Çarşıya  gitmiş ve çarşıdan nar almış.
- Ne yemek yiyor ne uyuyor.
- Başarılı olmayı istiyor ama hiç çalışmıyor.
- İstanbul’dan geleli çok oldu ama buraya bir türlü alışamadı.
- Zamanını iyi değerlendirmek istiyor fakat bunu nasıl yapacağını bilmiyor.
- Hem sözümü dinlemiyor hem de bana karşı çıkıyor.
- Arkadaşının yanına gidebilirsin ancak çok geç kalma
- Uyumlu bir çocuk ama okulu pek sevmiyor.

b) Sıralı Cümle:
Birden fazla cümlenin  birbirine virgül ya da noktalı virgülle bağlanmasıyla  oluşan cümledir.
Örnekler:
 - Önce  okula  gitmiş,   arkadaşlarını görmüş.
- At ölür, meydan kalır;  yiğit ölür  şan kalır.
- Evde  kitabını okumuş, sonra okula gitmiş.
- Evden çıktım, uzun bir süre amaçsızca yürüdüm.
- Okuldan çıktım, doğruca kütüphaneye gittim.
- Sorularıma cevap veriyor, istediklerimi harfiyen yapıyor.
- Hiç kimseden korkmaz, herkese gerektiği yerde gerekli cevabı verir.
- Çalışmayı seviyorum, her işimi zamanında yapıyorum.


0 Comments:

Yorum Gönder

Deneme