20 Soruda Cümlenin Ögelerini Bulma
Soru 1 : Cümlenin ögeleri kaça ayrılır ?
Cevap : Temel ögeler ve yardımcı ögeler
olmak üzere iki gruba ayrılır . Temel ögeler yüklem ve özne ; yardımcı ögeler
ise dolaylı tümleç , zarf tümleci , belirtili nesne ve belirtisiz nesnedir .
Soru 2 : Temel ögeler nelerdir ?
Cevap : Yüklem ve özne temel ögelerdir .
Soru 3 : Yardımcı ögeler nelerdir ?
Cevap : Dolaylı tümleç, zarf tümleci ,
belirtili nesne ve belirtisiz nesnedir .
Soru 4 : Cümlede tüm sorular hangi ögeye sorulur ?
Cevap : Bir cümlede önce yüklem bulunur ve
diğer tüm ögeler yükleme sorulan sorularla bulunur .
Soru 5 : Özne ne demektir ?
Cevap : Bir cümlede iş, oluş ya da durumu
gerçekleştiren varlığa özne denir.
Soru 6 : Özneyi bulmak için yükleme hangi
sorular sorulur ?
Cevap : Özneyi bulmak için yükleme kim” ve
“ne” soruları sorulur . Özne insan ise kim sorusu , özne insan dışı bir
varlıksa ne orusu kullanılır . Mesela “ Çocuk okuldan eken çıktı.” Cümlesinde
yüklem “çıktı” kelimesidir . “kim” sorusunu sorunca “çocuk” cevabını alırız .
Bu da özne olur .
Soru 7 : Nesne kaça ayrılır ?
Cevap : Nesne , belirtili ve belirtisiz
nesne olmak üzere ikiye ayrılır . Belirtili nesne “neyi, kimi” belirtisiz nesne
ise “ne” soruları ile bulunur .
Soru 8 : Belirtili nesne ismin hangi hal
ekini alır ?
Cevap : Belirtili nesne ismşn belirtme yanı “i
hali” ekini alır . “ dam kapıyı kırdı.” cümlesinde “kapı-y-ı” kelimesi
belirtili nesnedir .
Soru 9 : Belirtili nesneyi bulmak için hangi soru sorulur ?
Cevap : “neyi, kimi” sorulaı sorulur .
Soru 10 : Belirtisiz nesneyi bulmak için hangi
soru sorulur ?
Cevap :
“ne” sorusu sorulur .
Önemli Not : Hem özne hem de belirtisiz nesneyi
bulurken “ne”” sorusu kullanıldığı için hata yapmamak için önce özne bulunmalı,
ikinci kez “ne” sorusu sorulabilirse nesne denmelidir .
Soru 11: Yer tamlayıcı ismin hangi hal eklerini
alır ?
Cevap : “-e, -de, -den” hal eklerini alır .
Soru 12 : Yer tamlayıcısını bulmak için hangi
sorular sorulur ?
Cevap :
“kime, kimde, kimden, neye, neyde, neyden, nereye, nerede, nereden
soruları sorulur .
Soru 13 : Zarf tümlecini bulmak için hangi
sorular sorulur ?
Cevap : “ ne zaman, nasıl , niçin , ne kadar
, niye” soruları ile bulunur .
Soru 14 : YÖNTem kuralı nedir ?
Cevap : Ögeler Yüklem- Özne-Nesne-Tümleçler şeklinde
bulunmalıdır .
Soru 15 : Türkçede hangi sorular hiçbir ögeyi
buldurmamaktadır ?
Cevap : Neyin ve kimin soruları
Soru 16 : Türkçede neler parçalanamaz ?
Cevap : Cümleler ögelerine ayrılırken isim
tamlamaları ve sıfat tamlamaları parçalanamaz . Yani bu tamlamaları oluşturan
kelimeler aynı ögenin içerisinde yer almalıdır .
Soru 17 : Türkçede kaç tamlama vardır ?
Cevap : İsim tamlamaları ve sıfat
tamlamaları olmak üzere iki tür tamlama vardır . Lise ve üzeri düzeylerde
bunlara edat tamlamaları da eklenir .
Soru 18 : İsim tamlamalarına örnek nedir ?
Cevap : adam-ın eller-i , kapı kol-u ,
okul-un duvarı-nın boya-sı vb.
Soru 19 : Sıfat tamlamalarına örnek nedir ?
Cevap : kırmızı kazak , yeşil elbise vb.
Soru 20: Birleşik fiiller nelerdir ?
Cevap : “etmek, olmak , eylemek, kılmak”
fiillerine yardımcı fiil denir ve ögelere ayrılırken bu fiiller isim ile
birlikte alınır .” İstediğiniz evrakların hepsi hazır oldu .” cümlesinde yüklem
“hazır oldu” şeklinde alınır .
