Etken ve
Edilgen Çatılı Fiillere Örnekler Veriniz
Etken ve edilgen çatılı fiiller ile
ilgili örnekleri verirken öncelikle etken çatı ve edilgen çatı ile ilgili bilgi
verelim .
1.Etken Çatılı Fiiller (
Eylemler): Öznesi gerçek olan fiillere etken çatılı fiil denilir .
Etken fiillerde herhangi bir çatı
eki bulunmaz . Örneğin ; ş, n gibi.
Etken Çatılı Fiillere örnekler:
*Ayşe bulaşıkları yıkadı. ( Yıkayan
kişi Ayşe'dir, etkilenen ise bulaşıktır. Yani işi yapan net bir biçimde
bellidir . )
* Kadın sokakta yavaş yavaş
yürüyordu . ( Cümledeki eylem yürü- fiili ile bildirilmektedir . Bu eylemi
yapan öznesi ise kadındır ve özne net biçimde bellidir .)
* Elif yemek yedi . ( Cümledeki
eylem ye- fiilidir . Bu eylemi yapan ise Elif'tir. Yani özne gerçek bir öznedir
. )
* Topladığımız çiçekleri yoldan geçen gençlere satardık . ( Cümledeki
sat- eylemini gerçekleştiren öge "biz" gizli öznesidir . Gizli özne
de gerçek özne olduğu için etken çatılıdır . ))
* Ali top oynadı. ( Oyna- fiilini yapan Ali'dir
yani özne gerçektir ve net biçimde bellidir . )
2. Edilgen Çatılı Fiiller ( Eylemler) : Gerçek özne yoktur . Nesne yani işten etkilenen '' sözde özne'' durumuna geçer. Edilgenlik
fiiline getirilen '' l '' ve ''n'' ekleriyle yapılmaktadır .
Edilgen fiillere örnekler:
* Cam kırıldı.( Kırılan ne? Cam /
Kıran o mu? = Hayır , başkası/ Cam : Sözde Özne)
* Tabak kırıldı. ( Kırılan ne? /
Tabak/ Kıran o mu?= Hayır, başkası/ Tabak: Sözde Özne)
* Ev temizlendi. ( temizlenen "ev" dir . Ama ev cümlede "ne" sorusuna cevap verdiği için özne gibi gözükmekte yani sözde özne görevi üstlenmektedir . )
* Bulaşıklar yıkandı.
* Yiyecekler yere dökülmüş
* Ezan okunuyor. Gibi örnekleri
çoğaltabiliriz.