Sözel Mantık Soruları İle İlgili Temel Kavramlar
Önemli Uyarı : ALES, LGS vb.
sınavlarda aşağıda anlatılan konuların ezbere bilinmesi önemli değildir .
Önemli olan sorularda bu bilgilerden hareketle çıkarımlarda bulunabilmektir .
Bu yüzden anlatılan kavramları ezberlemeye çalışmayın , anlamaya gayret edin .
Önerme: Doğru ya da yanlış olduğu kesin olarak ispatlanabilen
yargılara denir . Ortaokul Türkçe dersinde nesnel yargı adı ile öğrendiğimiz
cümleler önermelere örnek olarak verilebilir .
- Türkiye'nin hem Asya hem de Avrupa Kıtası'nda toprağı bulunmaktadır .
- İstanbul Türkiye'nin en kalabalık nüfuslu şehridir .
Not : Önermeler doğru ya da yanlış olabilir . " Sivas Karadeniz Bölgesi'ndedir." önermesi yanlış bir önermedir . Doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanamayan cümleler önerme değildir . " Kırmızı en güzel renktir, bir bardak su verir misin ?" gibi cümlelerin doğruluğu ya da yanlışlığı ispat edilemediği İçin bu tür cümleler önerme değildir .
- Türkiye'nin hem Asya hem de Avrupa Kıtası'nda toprağı bulunmaktadır .
- İstanbul Türkiye'nin en kalabalık nüfuslu şehridir .
Not : Önermeler doğru ya da yanlış olabilir . " Sivas Karadeniz Bölgesi'ndedir." önermesi yanlış bir önermedir . Doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanamayan cümleler önerme değildir . " Kırmızı en güzel renktir, bir bardak su verir misin ?" gibi cümlelerin doğruluğu ya da yanlışlığı ispat edilemediği İçin bu tür cümleler önerme değildir .
1. Nitelik bakımından önermeler :
Nitelik bakımından önermeler olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılır. Bir önerme gerçekleşmişse olumlu önerme , gerçekleşmemişse olumsuz önerme olarak adlandırılır . " otobüs tam zamanında geldi" cümlesi olumlu önerme " otobüs saatinde gelmedi" cümlesi ise olumsuz önermedir. Şunu unutmamak gerekir ki önermenin olumlu olması gerçekleşmesi ile ilgilidir . Yani sonucun iyi ya da kötü olması önermenin olumlu ya da olumsuz olmasını etkilemez . Adam dün gece öldü önermesi olumlu bir önermedir . Çünkü yargı gerçekleşmiştir .
2. Nicelik bakımından önermeler :
A. Tümel önerme : Bir önermedeki özne o grubun tamamını içine alıyorsa tümel önerme olur . Tümü , hepsi , tamamı gibi kelimeler tümel önerme oluşturur .
Örnek: Olay yerindekilerin hepsi çocuktu.
B. Tikel Önermeler : Grubun bir kısmını içine alan önermelerdir . Bazısı , bir kısmı , birkaçı gibi ifadelerle yapılır .
Örnek: Bazı insanlar çalışmayı sevmez .
C. Tekil önerme : Öznenin tek olduğu önermelerdir. Sadece, yalnızca , bir tek vb. ifadelerle yapılır .
Örnek : Bu yemeklerden yalnızca Ahmet yiyebilecek .