Kök ya da gövdelere gelerek onlardan yeni kelimeler türeten eklere yapım ekleri denir. Yapım ekleri dört gruba ayrılır
1. İsimden İsim Yapan Ekler: İsim kök yada gövdelerine gelerek yeni ad soylu kelimeler türeten yapım ekleridir.
Ör: Kapı+cı → kapıcı
Kır+aç →kıraç
İngiliz+ce → İngilizce
Oyun +cak→oyuncak
Yalan +cı→yalancı
Köprü+cük→köprücük
Ev +cik→evcik
Ot+cul →otçul
Işıl+dak→ışıldak
Yol +daş→yoldaş
Bakla+gil→baklagil
Şır+ıl→şırıl
Çat+ır→çatır
Çok+ul→çoğul
Ayşe+ler→Ayşeler(Ayşegil)
Güç +lü →güçlü
askı+lık →askılık
Söz +lük→sözlük
Koca+man→kocaman
Beyaz +ımsı→beyazımsı
Mavi +imtırak→mavimtırak
Edim +sel→edimsel
Çocuk+su→çocuksu
Yok+sul→yoksul
Düşünce +siz→düşüncesiz
Yaş+ıt→yaşıt
Dört+üz→dördüz
2. İsimden Fiil Yapan Ekler: İsim kök ya da gövdelerine gelerek fiil türeten yapım ekleridir.
Örnekler:
Oyun+a →oyna-
Kara+ar →karar-
Dar+al →daral-
Homur+da→homurda-
Geç+ik→gecik-
Hıç+kır→hıçkır-
İnce-l→incel-
Su +la→sula-
Koku+la→kokla-
Hırs+lan →hırslan-
Temiz +len → temizlen-
Çirkin +leş→çirkinleş-
Ben+imse→benimse-
Deli+r→delir-
Süs +len→süslen-
Önem +se→önemse-
Su+sa→susa-
3.Fiilden İsim Yapan Ekler: Fiil kök ya da gövdelerine eklenerek isim soylu sözcükler türeten yapım ekleridir.
Örnekler:
Gel -ecek→gelecek
Say-aç→sayaç
Dur -ağan→durağan
Tara -k→tarak
Kur-ul→kurul
Dön-emeç→dönemeç
Bas-amak→basamak
Gez-i→gezi
Tut-anak→tutanak
Kıskan-ç→kıskanç
Bil-ge→bilge
Sil -gi→ silgi
Süz-geç→süzgeç
Dal-gın→dalgın
Somurt -gan→somurtkan
Üz -gün→üzgün
Göm-ü→gömü
Yaz- ıcı→yazıcı
Bit-ik→bitik
Işı-l→ışıl
Say -ım→sayım
konuş-ma→konuşma
Oku-mak→okumak
Öğret-men→öğretmen
Öğren- ci → öğrenci
Utan-maz→utanmaz
Dol-muş→dolmuş
Ak-ıntı→akıntı
Çiz- er→çizer
Düşün -sel→düşünsel
Bağır -ış→bağırış
Geç-it→anıt
Söyle-v→söylev
İşle-v→işlev
4. Fiilden Fiil Yapım Eki: Fiil kök ya da gövdelerine gelerek fiil soylu sözcükler türeten yapım ekleridir.
Kap-a →kapa-
Çık-ar →çıkar-
Yaz -dır→yazdır-
Yap -dır→yaptır-
Kov-ala→kovala-
Kaz-ı→kazı-
Bük -ül→bükül-
Saç -ma→saçma-(Aç fiilinin olumsuzu)
Taşı- n→Taşın-
Giy-in→giyin-
Yit-ir→yitir-
Bak-ış→bakış-
Kaç-ış→kaçış-
oyala-t→oyalat-
Bu Konunun Videolu Anlatımı İçin Tıklayın...