Anlamına Göre Fiiller

Anlamına Göre Fiiller İle İlgili Online Test Çöz 

Kelimeler genel olarak isim soylu sözcükler ve fiiller olmak üzere ikiye ayrılır. İsim soylu sözcükler somut ya da soyut varlıkların adı nitelindeyken fiiller iş, oluş ya da hareket bildiren kelimelerdir. İsimlere örnek olarak "tarla, adam, çorap, kuzu" gibi kelimeleri verebiliriz. Fiillere örnek olarak da "bırak-, sor-, ağla-, tanı-" gibi örnekleri verebiliriz. Şimdi fiilleri anlam özelliklerine göre inceleyelim.

Anlamına Göre Fiiller

Anlamına göre fiiller üçe ayrılır.

1. İş ( Kılış ) Fiilleri :

Bir işi anlatan fiillerdir. Bu fiillerde işi yapan bir özne ve yapılan işten etkilenen bir nesne vardır. İş fiilleri nesne alabildikleri için bu fiillerin başına "onu" kelimesi getirdiğimizde anlamlı olurlar. İş fiilleri "neyi ve kimi" sorularına da cevap verirler. Etrafımıza baktığımızda insanların yaptığı işeri tanımlayan fiillere iş fiilleri deriz.

İş Fiilleri

Örnekler :

- Çocuk elindeki misketi attı.

( Bu cümlede işi yapan kişi çocuktur. Çocuğun yaptığı işten etkilenen varlık miskettir. Bu cümledeki "attı" fiilinin iş fiili olduğunu yukarıda da söylediğimiz gibi "attı" fiilinin önüne "onu" getirerek ya da "neyi-kimi" sorularını sorarak anlayabiliriz. )

- Bütün pencereleri teker teker sildi.

- Dertlerini bize bir bir anlattı.

- Kirlenen duvarları iki günde temizledik.

- Bahçede ne kadar meyve varsa topladık.

2. Oluş Fiilleri :

Herhangi bir etki olmaksızın varlıkta kendiliğinden ve zamanla meydana gelen değişiklikleri anlatan fiillere oluş fiilleri denir. Oluş fiillerinde aşamalı olarak bir değişim anlatılmaktadır. Neyi ve kimi sorularına cevap vermezler, oluş fiillerinin başına "onu" getiremeyiz.

Oluş Fiilleri

Örnekler :

- Yıllar onu yavaş yavaş yaşlandırdı.

( Bu cümledeki fiil yaşlanmaktır. Yaşlanmak yıllar içerisinde yavaş yavaş gerçekleşen bir eylem olduğu için oluş fiilidir. )

- Sonbaharın gelişi ile birlikte yapraklar sarardı.

- Hava gittikçe kararıyordu.

- Dolapta unuttuğumuz ekmek küflenmişti.

- Meyveler iyiden iyiye olgunlaşmıştı.

3. Durum Fiilleri :

İş fiillerinin aksine öznenin yaptığı işten etkilenen bir varlık yoktur. Nesne almadıkları için "neyi-kimi" sorularına cevap vermezler. Bu fiiller öznenin içinde olduğu durumu ifade ederler.

Durum Fiilleri

Örnekler :

- Yıllar sonra babam bana ilk kez böyle güldü.

( Bu cümlede gülmek fiili işi yapan kişinin içinde bulunduğu durumu ifade etmektedir. Gülme işini yapan bir özne vardır ama gülme işi herhangi bir nesne ile ilgili değildir. Nesne alamadığı için güldü fiilinin önüne "onu" kelimesi getirirsek anlamsız olur. )

- Sabaha kadar hiç aralıksız uyudum.

- Haftalarca çalışmanın ardından bir güzel dinlendim.

- Bana yapılanlar karşısında saatlerce ağladım.

- Nereye gideceğimi bilmeden öylece yürüdüm.

Anlamına Göre Fiiller İle İlgili Online Test Çöz