Doğruluk ve Dürüstlük İle İlgili Atasözleri, Deyimler ve Anlamları

  Doğruluk ve Dürüstlük İle İlgili Atasözleri, Deyimler ve Anlamları

Dürüstlük, doğruluk, insanoğluna yakışan en değerli hazinedir. Dürüst insan özü sözü bir olan, kalbi ve beyni yalandan arındırılmış olan kimsedir. Dürüst insanlar onurlu kimselerdir. Üç beş kuruş fazla kazanacağım diye  çıkarları doğrultusunda hareket etmeyen, karakterlerinden ödün vermeyen, yalana asla başvurmayan kimselerdir. Doğru ve dürüst olan kimseler hayatları boyunca kimseye minnet eylemeyen, rızkı sadece Allah’tan isteyen insan gibi insanlardır.

Atalarımızın  doğruluk ve dürüstlük ile ilgili söylemiş olduğu sözler ve anlamları ise şunlardır:

* Doğru söz yemin istemez:  Söylenilen sözü doğruluğunda bir şüphe yoksa  söyleyen kişinin dürüst ve doğru olduğuna o kişi yemin etmeden de inanılır ve o kişiye güvenilir.  Yalan söyleyenler genelde yemine başvururlar, doğruyu söyleyen insanlar yemine ihtiyaç duymazlar.

* Doğru, Mevla’ sından başka kimseden korkmaz:  Gerçeklerden ayrılmayan, doğrudan yana olan kimseler  hiçbir şeyden korkmazlar.

*  Doğru söz acıdır.(acı gelir):  Kişinin doğru yolda olup olmadığını bilmesi ya da onun doğru yolda olup olmadığının ona söylenmesi kişiye acı gelir ve kişi hatalarını, yanlışlarını duymak istemez.

* Doğru sarsılır ama yıkılmaz:  Doğruluktan yana olan, gerçeklerden ayrılmayan kimseler bazen çevresi tarafından tepki ile karşılansa da yine ayakta dimdik durmaya devam eder ve sarsılmazlar. Doğrulukları anlaşılınca da böyle kimseler  yüceltilir. Çünkü onlar doğruluğa sevdalanmış kimseler olduğu için yaptığı işlerin doğru olduğu eninde sonunda anlaşılır.

* Doğruluk minarede kalmış,  onun da içi eğri: Herkesin doğru sandığı minarenin bile içi eğridir aslında. Yani her insanın bir noksan tarafı vardır bunu unutmamak gerekir.

* Doğru söyleyenin tepesi delik olur:   Doğru söyleyen insanlar doğruları sıkça dile getirdiği zaman, başkalarının eksikliklerini dile getirdiği zaman  çevresindeki insanlar azalmaya başlar. Toplum içinde düşman kazanılmış olur ve bu durum da zaman zaman dürüst olan insanların başına iş açabilir.

* Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar: Doğru söyleyen kimseler yaşadığı yerde her türlü kirli çamaşırları ortaya döktüğü zaman böyle insanlar o yöre tarafından sevilmez ve dışlanır. Yani doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar ve dürüst insanlar sevilmez.

* Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz:   Adalet ve zulüm kavramları birbirinin zıttı olan kelimelerdir. Adaletin, doğruluğun, dürüstlüğün olduğu yerde zulüm olmaz. Zulmün olduğu yerde de adalet, doğruluk ve dürüstlükten eser kalmaz.

* Hak deyince akan sular durulur: Bir sorun çıktığı zaman  doğruluk, dürüstlük, tarafsızlık, hakkaniyet yolundan hareket edilirse kimsenin söyleyecek bir sözü, eleştirisi  olmaz. Yani kimse hakkımı arayım derdinde olmaz. Zaten hak eden kişiye hakkı verilmiştir. Hakkaniyetsiz kişinin de dürüstlüğe karşı bir itirazı olamaz.

* Doğrunun yardımcısı Allah’tır: Doğru söyleyen kimsenin tek yardımcısı Allah’tır. Çünkü Yüce Allah her zaman doğru olanların, dürüst olanların yanında olur.

* Doğru söyleyenin bir ayağı üzengide olsa gerek: Doğru sözlü olan kişi, bulunduğu yerden ayrılmaya hazır olmalıdır Çünkü doğru  söz söyleyenler, dürüstlükten yana olanlar sevilmeyen, istenmeyen kişi olacak, orada barınamayacaktır.

 *Doğru söz katarından belli olur: Bir sözün, bir eylemin  doğru olup olmadığı gelişinden, tutarlı olup olmamasından anlaşılır.

*Eski  düşman  dost olmaz, olsa da dürüst olmaz: İnsanlar arasındaki bazı düşmanlıklar  önemli sebeplere dayanabilir. Eskiden beri sürüp gelmiş olan bu düşmanlığı, dostluğa dönüştürmek hemen hemen olanaksızdır. Dışarıdan bakıldığında dost gibi görünen davranışlar  özünde düşmanca unsurlar taşıdığı için yine de tehlikelidir. Yani eski düşmanlara hemen inanmamalıyız  ve temkinli olmaya her zaman devam etmeliyiz.

 

Doğruluk ve dürüstlük ile ilgili deyimler:

Doğru doğru dosdoğru: En doğrusu anlamına gelir.

Alnı açık, yüzü ak:  Utanılacak bir durumu olmayan dürüst kimseler için kullanılır.

Doğru dürüst: Kusursuz, kimseye yanlışı olmayan kişiler için kullanılan deyimdir.

Doğruluk dost kapısı: Doğru ve dürüst olan kimseleri herkes dost olarak görür ve böyle kimselere de güven tam olur.

 Doğru bildiği yoldan ayrılmamak: Dürüst insanlar, doğruluktan yana olanlar bu yoldan asla şaşmazlar.

Ayrıca doğru çıkmak, doğru bulmak, eğri gemi doğru sefer,  doğru oturmak gibi çok sayıda deyimlerimiz vardır.