atasözü ve deyimlerin farklı özellikleri etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
atasözü ve deyimlerin farklı özellikleri etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

Atasözü ve Deyimlerin Özellikleri

Deyim : en az iki kelimeden oluşan, çoğunlukla kendi anlamından uzaklaşarak mecazi anlam taşıyan ve belli durumları ifade etmek için kullanılan kalıplaşmış söz öbeklerine deyim denir. Deyimler diğer kalıplaşmış söz öbekleri gibi anlatımı ilgi çekici ve canlı kılması açısından etkileyici ifadelerdir.



Örnek : Etekleri zil çalmak ( çok sevinmek)     başından atmak ( kendinden uzaklaştırmak)



Atasözleri : Ne zaman ortaya çıktığı belli olmayan yüzyılların deneyimiyle meydana gelmiş, öğüt verici nitelikteki kalıplaşmış ve topluma mal olmuş sözlere atasözleri denir.



Örnek : rüzgar eken fırtına biçer, taşıma su ile değirmen dönmez



Atasözleri ve Deyimlerin Benzer Özellikleri

- kalıplaşmış sözlerdir.

- söyleyenleri ve ilk ne zaman söylendikleri çoğunlukla belli değildir.

- mecazlı bir söyleyişe sahiptirler.

- kalıplaşmış ifadeler olmaları sebebiyle kelimelerin yerine eş anlamlıları getirilemez. Örneğin "başı sıkışmak" deyimini "kafası sıkışmak" olarak kullanmaya çalışırsak deyim olmaktan çıkar.

- kalıplamış ifadeler olduğu için sözcüklerim dizim şekilleri değiştirilemez.



Atasözü ve Deyimlerin Farklı Özellikleri

- atasözleri yargı bildirirken deyimler mastar şeklindedir.



Örnek : Sakla samanı gelir zamanı ( yargı bildiriyor bir cümle-atasözü)

Etekleri tutuşmak ( mastar şeklindedir-deyim)

- atasözlerinde öğüt verici; deyimlerde korku, heyecan vb. durumları ifade eden bir üslup vardır.

- atasözlerinde genel bir ifade varken deyimlerde anlık olayları ifade edici bir anlatım tarzı vardır.



Korku İle İlgili Atasözleri :

- Kork Allah'tan korkmayandan : Allah korkusu olmayan insanlardan her türlü kötülük gelebilir. bu yüzden böylesi insanlara karşı dikkatli ve tedbirli olmak gerekir.

- Korku dağları bekletir ( aşırır ) : kişi yapmak istediği şeylerden olumsuz bir durumla karşılaşmak korkusuyla vazgeçebilir. diğer bir manası ise kişi ceza vb. şeylere uğrama korkusundan dolayı dağlarda tek başına yaşamayı tercih edebilir anlamı da vardır.

- Korkulu düş ( rüya ) görmektense uyanık yatmak hayırlıdır (yeğdir) : tehlikeli bir işe girip kendini riske atmaktansa o işe kalkışmamak en iyisidir.

- Korkunun ecele faydası yok : korkarak başımıza gelecekleri engellemek mümkün değildir. olacak bir şeyin önüne  korkuyla geçmek mümkün değildir.

Korku İle İlgili Deyimler :

 - Korktuğu başına gelmek : çekindiği bir şeyin kişinin yaşamında karşısına çıkması.

- Beti benzi atmak

- Ödü patlamak

-Rengi atmak

-Yüzü kül gibi olmak