Ek fiilin cümleye
kattığı anlamlara geçmeden önce kısaca ek fiili nedir bundan bahsedelim :
Ek Fiil : İsim kökenli kelimeleri yüklem yapan ya da basit
zamanlı zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapan eklere ek fiil ekleri
denilmektedir . Yani ek fiilin iki görevi vardır . Ek fiil ekleri “ –(i)di,
-(i)miş, -(i)se ve –dır) ekleridir .
Ek Fiilin 1. Görevi ile ilgili örnekler :
- Ahmet çok başarılı bir öğrencidir . ( Öğrenci-dir , bu cümledeki öğrenci kelimesine gelen “-dir”
eki öğrenci kelimesini yüklem yapmıştır . )
- Arakadaşlarına karşı çok
saygılıydı . ( saygılı-y-dı, bu cümledeyi saygılı kelimesine gelen “-dı”
eki saygılı kelimesini yüklem yapmıştır . )
- Babası eskiden beri çok unutkanmış . ( unutkan-mış, bu cümlede unutkan kelimesine gelen “-mış”
eki unutkan kelimesini yüklem yapmıştır . )
Ek Fiilin 2. Görevi İle İlgili Örnekler :
- Olur olmaz yerlerde düşüncesizce konuşuyordu . ( konuş-u-yor-du , -yor ekinden sonra gelen –du eki
basit zamanlı fiili birleşik zamanlı yapmıştır . )
- Yarın bizim eve önemli misafirler gelecekmiş . ( gel-ecek-miş , -ecek ekinden sonra gelen –miş eki
basit zamanlı fiili birleşik zamanlı yapmıştır . )
- Söylediklerimi iyi dinlerse
başarılı olur . ( dinle-r-se, -r geniş zaman ekinden sonra gelen –se eki basit
zaamanlı fiili birleşik zamanlı yapmıştır . )
Şimdi ek fiilin cümleye kattığı anlamlara geçelim :
1 . Cümleye “şart” anlamı katar .
- Kış sert geçerse
yabani hayvanlar aç kalır . (geniş zamanın şartı)
- Sözlerime kulak verirse
pişman olmaz . (geniş zamanın şartı)
- Beni dinleyecekse
yanıma gelsin . (gelecek zamanın şartı.)
- Kendi bildiğini yapacaksan bana bir daha soru sorma. (gelecek zamanın şartı)
- Konuyu iyice anladıysan test çözmeye başlayabilirsin. (görülen geçmiş zamanın şartı.)
- Kendi bildiğini yapacaksan bana bir daha soru sorma. (gelecek zamanın şartı)
- Konuyu iyice anladıysan test çözmeye başlayabilirsin. (görülen geçmiş zamanın şartı.)
2. Cümleye “küçümseme” anlamı katar .
- Okuduklarını hemen anlamışmış
. (öğrenilen geçmiş zamanın rivayeti)
- Tüm soruları herkesten iyi yapmışmış.
- Bizi her türlü tehlikeden o kurtarmışmış.
- Tüm soruları herkesten iyi yapmışmış.
- Bizi her türlü tehlikeden o kurtarmışmış.
3. Cümleye “gereklilik” anlamı katar .
- Dinlediklerimizin hepsini not almalıydık . ( gereklilik kipinin hikayesi )
- Onu yalnız bırakmamalıymışız
. ( gereklilik kipinin rivayeti )
4. Cümleye “terk edilmiş bir alışkanlık” anlamı katar .
- Eskiden buralarda çok gezerdim
. ( geniş zamanın hikayesi)
- Çocukken her hafta sonu dedemi ziyaret ederdim . (( geniş zamanın hikayesi)
- Babam eskiden günde iki paket sigara içerdi.
- Gençken her gün spor yapardık.
- Babam eskiden günde iki paket sigara içerdi.
- Gençken her gün spor yapardık.
5. Cümleye “kesinlik” anlamı katar .
- Bu günlere gelmemizde en büyük etken teknoloji olmuştur . (öğrenilen geçmiş zaman + ek
fiilin geniş zamanı )
6. Cümleye “başkasından duyma” anlamı katar .
- Çok derin anlamlar ifade eden cümleler kurarmış . ( geniş zamanın rivayeti )
7 . Cümleye “ihtimal” anlamı katar .
- Bu saate kadar işten gelmiştir
. ( öğrenilen geçmiş zamanın hikayesi )
8. Cümleye “gerçekleşmemiş niyet” anlamı katar .
- Geçen sene tatile bizim yazlığa gelecekti . ( gelecek zamanın hikayesi )
Ek Fiilin Cümleye Kattığı Anlamlar İle İlgili Test
Ek Fiilin Cümleye Kattığı Anlamlar İle İlgili Test