Ek Fiilin Cümleye Kattığı Anlamlar Nelerdir ?

     Ek fiilin cümleye kattığı anlamlara geçmeden önce kısaca ek fiili nedir bundan bahsedelim :

Ek Fiil : İsim kökenli kelimeleri yüklem yapan ya da basit zamanlı zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapan eklere ek fiil ekleri denilmektedir . Yani ek fiilin iki görevi vardır . Ek fiil ekleri “ –(i)di, -(i)miş, -(i)se ve –dır) ekleridir .

Ek Fiilin 1. Görevi ile ilgili örnekler :

- Ahmet çok başarılı bir öğrencidir . ( Öğrenci-dir , bu cümledeki öğrenci kelimesine gelen “-dir” eki öğrenci kelimesini yüklem yapmıştır . )

- Arakadaşlarına karşı çok saygılıydı . ( saygılı-y-dı, bu cümledeyi saygılı kelimesine gelen “-dı” eki saygılı kelimesini yüklem yapmıştır . )

- Babası eskiden beri çok unutkanmış . ( unutkan-mış, bu cümlede unutkan kelimesine gelen “-mış” eki unutkan kelimesini yüklem yapmıştır . )

Ek Fiilin 2. Görevi İle İlgili Örnekler :

- Olur olmaz yerlerde düşüncesizce konuşuyordu . ( konuş-u-yor-du , -yor ekinden sonra gelen –du eki basit zamanlı fiili birleşik zamanlı yapmıştır . )

- Yarın bizim eve önemli misafirler gelecekmiş . ( gel-ecek-miş , -ecek ekinden sonra gelen –miş eki basit zamanlı fiili birleşik zamanlı yapmıştır . )

- Söylediklerimi iyi dinlerse başarılı olur . ( dinle-r-se, -r geniş zaman ekinden sonra gelen –se eki basit zaamanlı fiili birleşik zamanlı yapmıştır . )

Şimdi ek fiilin cümleye kattığı anlamlara geçelim :

1 . Cümleye “şart” anlamı katar .

- Kış sert geçerse yabani hayvanlar aç kalır . (geniş zamanın şartı)

- Sözlerime kulak verirse pişman olmaz . (geniş zamanın şartı)

- Beni dinleyecekse yanıma gelsin . (gelecek zamanın şartı.)
- Kendi bildiğini yapacaksan bana bir daha soru sorma. (gelecek zamanın şartı)
- Konuyu iyice anladıysan test çözmeye başlayabilirsin. (görülen geçmiş zamanın şartı.)

2. Cümleye “küçümseme” anlamı katar .

- Okuduklarını hemen anlamışmış . (öğrenilen geçmiş zamanın rivayeti)
- Tüm soruları herkesten iyi yapmışmış.
- Bizi her türlü tehlikeden o kurtarmışmış. 

3. Cümleye “gereklilik” anlamı katar .

- Dinlediklerimizin hepsini not almalıydık . ( gereklilik kipinin hikayesi )

- Onu yalnız bırakmamalıymışız . ( gereklilik kipinin rivayeti )

4. Cümleye “terk edilmiş bir alışkanlık” anlamı katar .

- Eskiden buralarda çok gezerdim . ( geniş zamanın hikayesi)

- Çocukken her hafta sonu dedemi ziyaret ederdim . (( geniş zamanın hikayesi)
- Babam eskiden günde iki paket sigara içerdi.
- Gençken her gün spor yapardık. 

5. Cümleye “kesinlik” anlamı katar .

- Bu günlere gelmemizde en büyük etken teknoloji olmuştur . (öğrenilen geçmiş zaman + ek fiilin geniş zamanı )

6. Cümleye “başkasından duyma” anlamı katar .

- Çok derin anlamlar ifade eden cümleler kurarmış . ( geniş zamanın rivayeti )

7 . Cümleye “ihtimal” anlamı katar .

- Bu saate kadar işten gelmiştir . ( öğrenilen geçmiş zamanın hikayesi )

8. Cümleye “gerçekleşmemiş niyet” anlamı katar  .

- Geçen sene tatile bizim yazlığa gelecekti . ( gelecek zamanın hikayesi ) 
Ek Fiilin Cümleye Kattığı Anlamlar İle İlgili Test