Metin Türleri İle İlgili
Konu Anlatımı
Türkçe dersi öğretim programında “farklı türde
metinler yazar” kazanımı içerisinde metin türleri şu
şekilde sıralanmıştır:
1.Olay
Yazıları : Bir
olayın, yer ve zaman gösterilerek , kahramanların etrafında kurgulanmasına olay yazıları denir . Öykü ,roman
, masal , tiyatro , destan vb . metinler bu türe örnek olarak
gösterilebilir . Olaya dayalı
yazılarda genellikle
öyküleyici anlatım şekli kullanılır . Betimleyici anlatıma da özellikle de
romanlarda çokça rastlanmaktadır .
Olay yazılarında serim , düğüm ve çözüm adını verdiğimiz olay yazısı planına dikkat etmek
gerekir .
Örnek
: Akşam üzeri dışarı
çıktı . Deniz kenarına doğru
sakin adımlarla ilerlemeye başladı . Sahilde kendi halinde yürüyen adam
dikkatini çekti . Bu adam bu saatte yalnız başına burada
ne yapıyor diye merak ederek yanına koştu . Adam yanına doğru koşan kişiyi görünce
bir anda dertlerine ortak olacak birini bulmanın ümidi ile ona doğru baktı . (kahramanlar, olay, yer ve zaman ögeleri kullanılmıştır.)
2.
Düşünce Yazıları : Halkı ;
sosyal, siyasi , bilimsel vb. konularda bilinçlendirmek maksadıyla düşünsel temelleri olan , bir kısmı kişisel fikirler olurken bir kısmı kanıtlanabilir ( nesnel ) gerçeklere dayanarak yazılan yazılara
düşünce yazıları denir . En tipik
örneklerini makaleler ve denemeler oluşturur . Makale ve denemelerin yanı sıra fıkra
( köşe yazısı ) , eleştiri vb. türler de düşünce yazılarına örnek olarak
verilebilir . Tartışmacı ve açıklayıcı anlatım
biçimleri düşünce yazılarında çokça kullanılmaktadır . Düşünceyi geliştirme yolları
içerisinde de fikre dayalı eserler olması sebebiyle sayısal verilerden
yararlanma , karşılaştırma , örneklendirme gibi düşünceyi geliştirme yolları
kullanılır . Düşünce yazılarında " giriş , gelişme ve sonuç "
yazı planı kullanılmaktadır .
Örnek
: Ahlak hal ve hareketlerimizi inanç, kültür vb. kıstaslara göre düzenlemektir . Meşhur bir felsefeci ahlakın
temeli "Kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına yapmamaktır "
diyor. Hakikaten de bir evrensel ahlak yasası olacaksa temeline kesinlikle bu düşünce
konulmalıdır . ( paragraf bir fikrin ifadesidir ve içerisinde tanık
göstermeye başvurularak savunulan fikir okuyucuya kabullendirilmeye
çalışılmıştır ..)
3.Bildirme
Yazıları : İnsanlarla iletişim kurmak amacıyla yazılan yazılara
bildirme yazıları adı verilir . Mektup, haber yazısı, dilekçe, rapor, tutanak vb. metinler
bildirme yazılarına örnek olarak söylenebilir .
4.
Şiir :
Duygu, düşünce ve hayallerin coşkulu bir biçimde dizeler halinde ifade edildiği ; estetik şekilde yazılmış kendi içinde türleri bulunan manzum yazılara denir .
