Metin Türleri İle İlgili Konu Anlatımı

Metin Türleri İle İlgili Konu Anlatımı

Türkçe dersi öğretim programında “farklı türde metinler yazar” kazanımı içerisinde metin türleri şu şekilde sıralanmıştır:

1.Olay Yazıları : Bir olayın, yer ve zaman gösterilerek , kahramanların etrafında kurgulanmasına olay yazıları denir . Öykü ,roman , masal , tiyatro ,   destan vb . metinler  bu türe örnek olarak gösterilebilir . Olaya dayalı yazılarda  genellikle öyküleyici anlatım şekli  kullanılır . Betimleyici anlatıma da özellikle de romanlarda çokça rastlanmaktadır . Olay yazılarında serim , düğüm  ve çözüm  adını verdiğimiz olay yazısı planına dikkat etmek gerekir .

Örnek : Akşam üzeri  dışarı çıktı . Deniz kenarına doğru sakin adımlarla ilerlemeye başladı . Sahilde kendi halinde yürüyen adam dikkatini çekti . Bu adam bu saatte yalnız başına burada ne yapıyor diye merak ederek yanına koştu . Adam yanına doğru koşan kişiyi görünce bir anda dertlerine ortak olacak birini bulmanın ümidi ile ona doğru baktı . (kahramanlar, olay, yer ve zaman ögeleri  kullanılmıştır.)

2. Düşünce Yazıları : Halkı ; sosyal, siyasi , bilimsel vb. konularda bilinçlendirmek maksadıyla düşünsel temelleri olan , bir kısmı kişisel fikirler olurken bir kısmı kanıtlanabilir ( nesnel ) gerçeklere dayanarak yazılan yazılara düşünce yazıları denir . En tipik örneklerini makaleler ve denemeler oluşturur . Makale ve denemelerin yanı sıra fıkra ( köşe yazısı ) , eleştiri vb. türler de düşünce yazılarına örnek olarak verilebilir . Tartışmacı ve açıklayıcı anlatım biçimleri düşünce yazılarında çokça kullanılmaktadır . Düşünceyi geliştirme yolları içerisinde de fikre dayalı eserler olması sebebiyle sayısal verilerden yararlanma , karşılaştırma , örneklendirme gibi düşünceyi geliştirme yolları kullanılır .  Düşünce yazılarında " giriş , gelişme ve sonuç " yazı planı kullanılmaktadır . 

Örnek :  Ahlak hal ve hareketlerimizi  inanç, kültür vb. kıstaslara  göre düzenlemektir . Meşhur  bir felsefeci  ahlakın temeli "Kendine yapılmasını istemediğin  bir şeyi başkasına yapmamaktır " diyor. Hakikaten de  bir evrensel ahlak yasası olacaksa temeline kesinlikle bu düşünce konulmalıdır . ( paragraf bir fikrin  ifadesidir ve içerisinde tanık göstermeye başvurularak savunulan fikir okuyucuya kabullendirilmeye çalışılmıştır ..)

3.Bildirme Yazıları :  İnsanlarla iletişim kurmak amacıyla yazılan yazılara bildirme yazıları adı verilir . Mektup, haber yazısı, dilekçe, rapor, tutanak  vb. metinler bildirme yazılarına örnek olarak söylenebilir .

4. Şiir : Duygu, düşünce ve hayallerin coşkulu  bir biçimde  dizeler halinde ifade edildiği ; estetik şekilde  yazılmış kendi içinde türleri bulunan manzum yazılara denir .