Yapım Ekleri İle İlgili Konu Anlatımı

      Kök ya da gövdelere gelerek onlardan yeni kelimeler türeten eklere yapım ekleri denir. Yapım ekleri dört gruba ayrılır
1. İsimden İsim Yapan Ekler: İsim kök yada gövdelerine gelerek yeni ad soylu kelimeler türeten yapım ekleridir.
 Ör:   Kapı+cı → kapıcı
         Kır+aç →kıraç
         İngiliz+ce → İngilizce
         Oyun +cak→oyuncak
         Yalan +cı→yalancı
         Köprü+cük→köprücük
         Ev +cik→evcik
         Ot+cul →otçul
         Işıl+dak→ışıldak
         Yol +daş→yoldaş
         Bakla+gil→baklagil
         Şır+ıl→şırıl
         Çat+ır→çatır
         Çok+ul→çoğul
      Ayşe+ler→Ayşeler(Ayşegil)
        Güç +lü →güçlü
        askı+lık →askılık
        Söz +lük→sözlük
        Koca+man→kocaman
        Beyaz +ımsı→beyazımsı
        Mavi +imtırak→mavimtırak
        Edim +sel→edimsel
        Çocuk+su→çocuksu
        Yok+sul→yoksul
        Düşünce +siz→düşüncesiz
        Yaş+ıt→yaşıt
        Dört+üz→dördüz
 2. İsimden Fiil Yapan Ekler: İsim kök ya da gövdelerine gelerek fiil türeten yapım ekleridir.
   Örnekler:
Oyun+a →oyna-
Kara+ar  →karar-
Dar+al    →daral-
 Homur+da→homurda-
Geç+ik→gecik-
Hıç+kır→hıçkır-
İnce-l→incel-
Su +la→sula-
Koku+la→kokla-
Hırs+lan →hırslan-
Temiz +len → temizlen-
Çirkin +leş→çirkinleş-
Ben+imse→benimse-
Deli+r→delir-
Süs +len→süslen-
Önem +se→önemse-
Su+sa→susa-
 3.Fiilden İsim Yapan Ekler: Fiil kök ya da gövdelerine eklenerek isim soylu sözcükler türeten yapım ekleridir.
Örnekler:
Gel -ecek→gelecek
Say-aç→sayaç
Dur -ağan→durağan
Tara -k→tarak
Kur-ul→kurul
Dön-emeç→dönemeç
Bas-amak→basamak
Gez-i→gezi
Tut-anak→tutanak
Kıskan-ç→kıskanç
Bil-ge→bilge
Sil -gi→ silgi
Süz-geç→süzgeç
Dal-gın→dalgın
Somurt -gan→somurtkan
Üz -gün→üzgün
Göm-ü→gömü
Yaz- ıcı→yazıcı
Bit-ik→bitik
Işı-l→ışıl
Say -ım→sayım
konuş-ma→konuşma
Oku-mak→okumak
Öğret-men→öğretmen
Öğren- ci → öğrenci
Utan-maz→utanmaz
Dol-muş→dolmuş
Ak-ıntı→akıntı
Çiz- er→çizer
Düşün -sel→düşünsel
Bağır -ış→bağırış
Geç-it→anıt
Söyle-v→söylev
İşle-v→işlev
4. Fiilden Fiil Yapım Eki: Fiil kök ya da gövdelerine gelerek fiil soylu sözcükler türeten yapım ekleridir.
Kap-a →kapa-
Çık-ar →çıkar-
Yaz -dır→yazdır-
Yap -dır→yaptır-
Kov-ala→kovala-
Kaz-ı→kazı-
Bük -ül→bükül-
Saç -ma→saçma-(Aç fiilinin olumsuzu)
Taşı- n→Taşın-
Giy-in→giyin-
Yit-ir→yitir-
Bak-ış→bakış-
Kaç-ış→kaçış-

0 Comments:

Yorum Gönder

Deneme