Somutlama ve Soyutlama

               Soyutlaştırma ve somutlaştırma anlam bilgisi konusu ile alakalı terimlerdir. Ortaokuldan itibaren Türkçe derslerinde karşımıza çıkmaya başlayan bu konunun temelini isimler oluşturmaktadır. İsimler üçe (varlıklara verilişine göre, sayılarına göre ve oluşlarına göre ) ayrılır.  Bu üç alt başlıktan biri de “Oluşlarına Göre İsimler”dir. İsimler oluşlarına göre somut isimler ve soyut isimler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Soyutlaştırma ve somutlaştırmayı bu iki grup arasındaki geçişler olarak adlandırabiliriz. 


Somutlama (Somutlaştırma) Nedir ?



               Soyut anlamlı kelimeler duyu organlarımız yoluyla varlığını anlayamadığımız ama varlığını hissettiğimiz varlıkların adlarıdır.  Örnek olarak aşk, hüzün, hayal, rüya, üzüntü vb. kelimeleri gösterebiliriz.  Verilen bu örneklerin hiçbirini herhangi bir şekil, renk, koku vb. duyularla tarif edemeyiz. Bu kelimelerin kişileştirme yoluyla insana ait özelliklerle ifade edilmesine ya da herhangi bir somut varlığa benzetilmesine somutlaştırma denir.



Örnekler :

- Yalnızlık yanıbaşımda bir düşman. ( soyut bir kavram olan yalnızlık, somut bir varlık olan düşmana benzetilerek somutlaştırılmıştır. )

- Kötüler en sonunda kaybeder. ( kötü kelimesi soyut anlamlı bir kelime olmasına rağmen, kötüler kelimesiyle insanlar kastedilmiş ve somut bir varlık yerine kullanılmıştır. )

- O gün ölüm buz gibi bir demirdi. ( Ölüm "buz gibi bir demirdi" ifadesiyle somut bir varlığa benzetme yoluyla somutlaştırılmıştır. )

- Cesurlar hayatları boyunca onurlu olmayı seçer.  ( Bu örnekte cesurlar kelimesi nitelediği ismin düşmesi ile adlaşmış sıfat olmuştur. yani ""cesurlar" soyut ismi "insanları" kastederek somutlaşmıştır.)

- Bir anda  hayatı bir film şeridi gibi gözlerinin önüne geldi ( Soyut anlamlı hayat kelimesi film şeridine benzetilerek somutlaştırılmıştır. )


Soyutlama ( Soyutlaştırma ) Nedir ?



Bazı somut anlamlı kelimelere çeşitli ekler getirerek soyut anlam kazandırmaya soyutlaştırma denir.  – lık/-lik eki ve –lı/-li eki soyutlaştırma yaparken çokça kullanılan eklerden bazılarıdır.



Örnekler :

-Yapılanlara karşı sabırlı olarak ne kadar yürekli olduğunu ispatladı. ( Yürek kelimesi hayvanların kalbine verilen isimdir ve –li ekiyle cesaret anlamı yüklenip  soyutlaştırılmıştır. )

-Bileğine güvenenler sonunda hüsrana uğrar. ( Bilek kelimesi somut anlamlı bir sözcükken bu cümle de güç anlamında kullanılarak soyut bir mana kazanmıştır. )

- Konuşmalarını duydukça "kafasız" diye haykırmak istiyordum. ( Kafa kelimesi somut anlamlı olmasına rağmen bu cümlede "-sız" eki alarak "akılsız" anlamında kullanılmış yani soyutlaştırılmıştır. )

- Somutlama ve Soyutlama İle İlgili Video Konu Anlatımı

15 Tane Somut 15 Tane Soyut Anlamlı Kelimeyi Cümlede Kullanma

Anlam Özelliklerine Göre Sözcükler ( somut-soyut , nitel-nicel, özel-genel )

1 yorum:

Deneme