Edilgen Fiiller İle Dönüşlü Fiiller Arasındaki Farklar Nelerdir ?

Edilgen Fiiller ve Dönüşlü Fiiller Nasıl Ayırt Edilir ?

Edilgen fiiller ve dönüşlü fiiller fiilde çatı konusu içerisinde en çok karıştırılan iki konudur . Şimdi öncelikle kısa bir biçimde edilgen fiil , dönüşlü fiil nedir tanımlarını yapalım , daha sonra ikisi arasındaki farkları söyledikten sonra örneklerle konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayalım :

Edilgen Fiil Nedir ?

Sözde özne kullanılan fiillerdir . Edilgen çatılı fiillerde aslında nesne olan varlık fiilin aldığı çatı eki ( -l , -n ) sebebiyle özne gibi gözükür .

Örnek :

- Evler bugün birer birer yıkıldı . ( yükleme " yıkılan ne ? " sorusunu sorduğumuzda "evler" cevabını alırız . Ancak evler yıkılma işini kendi kendine yapmadığı için sözde öznedir . )

- Belediye evleri bugün birere birer yıktı . ( yükleme " yıkan kim ? " sorusunu sorduğumuzda " belediye " cevabını alırız . Bu cümlede işi yapan özne belli olduğu için gerçek özne olur . Dolayısıyla bu fiil etkendir . )

Dönüşlü Fiil Nedir ?

Özne hem işi yapan hem de yaptığı işten etkilenen ögedir . Bu tür cümlelerin öznesi gerçek öznedir . Dönüşlü fiiller de " -l , -n " çatı eki ile yapılır .

Örnek :

- Ahmet , akşamki programa katılmak için hazırlandı . ( Bu cümlede hazırlanma işini yapan da Ahmet'tir , hazırlanma işinden etkilenen de Ahmet'tir . Bu sebeple dönüşlü olur . )

Şimdi asıl konumuz olan edilgen çatılı fiil ve dönüşlü fiil arasındaki farka geçelim :

Edilgen Fiiller İle Dönüşlü Fiiller Arasındaki Farklar :

- Edilgen fiillerde sözde özne vardır . Dönüşlü fiillerde ise gerçek özne vardır .

- Edilgen fiillerde eylemi yapan başka etkilenen başkadır , dönüşlü fiillerde ise eylemi yapan da etkilenen de aynı ögedir .

Şimdi örnekleri dikkatlice inceleyelim :

- Salon yarınki toplantı için hazırlandı . ( hazırlayan başkası hazırlanan salon - edilgen )

- Başkan yarınki toplantı için hazırlandı . ( hazırlanma işini yapanda bu işten etkilen de başkan - dönüşlü )

- Bulaşıklar yıkanıyor . ( yıkanan bulaşıklar yıkayan başkası - edilgen )

- Çocuk banyoda yıkanıyor . ( yıkanma işini yapan da bu işten etkilenen de çocuk -dönüşlü )

- Marketin camları kırıldı . ( kırılan cam ama kıran başkası - edilgen )

- Bugünkü sözlerimden sonra bana kırıldı . ( kırılma eylemini yapan da etkilenen de aynı - dönüşlü )

- Sınıf 23 Nisan için süslendi . ( süslenen sınıf , süsleyen başkası - edilgen )

- Annem aynanın karşısında süslendi . ( süslenme işini yapan da etkilenen de annem - dönüşlü )