Noktalama İşaretleri-2

İlk bölümde nokta,virgül, noktalı virgül, iki nokta ve üç noktanın kullanım yerleri üzerinde durmuştuk. Bu bölümde de diğer noktalama işaretleri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir.

6. Soru İşareti ( ? )

-  Soru bildiren cümle ya da sözlerin sonuna konur. ( yarın sınav kaçta başlayacak ?)

-  Doğruluğu kesin olarak bilinmeyen tarih, yer vb. yanına soru işareti konur. Yunus Emre (1240?-1321)

Not : Soru bildiren sıralı cümlelerde soru işareti en sona konur. ( Okula geldi mi, söylediğim kitabı aldı mı ?)

7. Ünlem İşareti ( ! )

- Korku, şaşma, heyecan, üzüntü vb. duyguları ifade eden cümlelerin ya da kelime gruplarının sonuna konur. ( Of!, vah vah!)

-  Seslenme ve hitap bildiren ifadelerden sonra kullanılır. ( Ey Türk Gençliği!)

- Alay, küçümseme bildiren ifadelerde yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır. ( Sınıfın en başarılısıymış (!) )

8. Kısa Çizgi ( - )

- Satır sonunda sığmayan kelimeler bölünürken kullanılır.

- Arasöz ve ya aracümleler yazılırken başında ve sonunda kullanılır. ( Annemi - o en sevdiğim varlığı - hayatım boyunca hep özledim. )

- Dilbilgisinde kelimeleri kök, gövde ve eklerine ayırırken kullanılır. ( kapı-cı-lık-tan )

- Fiil kök ve gövdelerini gösterirken "-mak/-mek" eki yerine kullanılır. ( at-, sula- )

- Kelimeleri hecelerine ayırırken kullanılır. ( uy-ku-suz-luk-tan)

200 km

- Matematiksel işlemlerde çıkarma işareti görevinde kullanılır. ( 80-20=60)

- Sıfırdan küçük değerler gösterilirken değerin önünde kullanılır. ( sıcaklık -5 derece )

9. Uzun Çizgi (— )

- Konuşma çizgisi de denir. Karşılıklı konuşmaların olduğu metinlerde ya satır başında art arda kullanılır ya da konuşan kişinin adından sonra konur.

Örnek 1 :

— Nereye gidiyorsun ?

— Mahalleye yeni taşınan öğretmenleri görmeye.

Örnek 2 :

Çocuk —Sen yıldızlara dokunabilir misin ?

Adam — Sen istiyorsan neden olmasın.

10. Eğik Çizgi ( / )

- Şiiri oluşturan dizeler yan yana yazıldığı zaman her dize arasına eğik çizgi konur. ( Havalar da güzel gidiyor/ Sen de çiçek açtın erkenden/ Küçük zerdali ağacım/ Aklın ermeden. )

- Adres yazılırken ilçe şehir ve apartman daire numaraları arasında kullanılır. ( Aydınlık sok. 20/5 Merkez/ SİVAS )

- Tarihler yazılırken gün, ay, yıl bildiren sayıların arasında kullanılabilir. ( 09/02/1985 )

- Dilbilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek amacıyla ekler arasında kullanılır. (-acak/-ecek)

- Genel ağ adreslerini yazarken kullanılır. ( http://www.bilginx.com )

- Matematiksel işlemlerde bölme işareti yerine kullanılabilir. ( 18/3=6)

11. Tırnak İşareti (")

- Başka kişi ya da kitap gibi kaynaklardan değiştirmeden yapılan alıntılar tırnak içerisinde yazılır. ( Atatürk " Ne mutlu Türküm diyene! " demiş.

- Yazı  içerisinde özellikle vurgulanmak istenen sözler tırnak içerisinde yazılır. ( Dünyanın en kutsal varlığı "anne"dir. )

- Cümle içerisinde bahsedilen yazıların ve eserlerin adları tırnak içerisinde yazılır. ( Adam Fawer'in "Empati" adlı kitabı herkes tarafından mutlaka okunmalı.)

12. Yay Ayraç  ( )

- Cümlenin içerisinde açıklayıcı olarak verilen bilgiler yay ayraç içerisinde kullanılır.  Bizim köy ( Sivas merkezine yaklaşık 80 km'dir.) bu mevsimde çok güzel olur.

-  Tiyatro eserleri gibi karşılıklı konuşmalar şeklindeki metinlerde konuşmacının hareketleri, durumu vb. ayrıntıları açıklamak için kullanılır.  Adam — (Üzerini düzelterek kapıyı çaldı.) Girebilir miyim ?

-  Alıntı yapılan bölüm ile ilgili yazar vb. künye bilgileri yay ayraç  içinde yazılır.

-  Alıntılarda çıkarılan bölümleri göstermek amacıyla kullanılan üç nokta yay ayraç içine alınabilir.

- Küçümseme, alay vb. anlamlar katmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içerisinde olmalıdır.

- Herhangi bir tarih yazılırken kesin olmayan yer, tarih vb. bilgilerin yanına konulan soru işareti yay ayraç içine alınır.

13. Köşeli Ayraç [ ]

- Ayraç içinde ayraç kullanılması gerektiği durumlarda en dıştaki ayraç köşeli olur.

14. Kesme İşareti  ( ' )

- Özel isimlere getirilen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır. ( Ahmet'in, Çanakkale'den )

- Kişi adlarından sonra gelen saygı bildiren ifadelere gelen ekler kesme işareti ile ayrılır. ( Haluk Bey'in )

- Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. ( TCDD'nin, DSİ'ye )

- Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. ( 2013'ün, 100'de )

YAZININ BİRİNCİ BÖLÜMÜ İÇİN TIKLAYINNNNNNN