Atasözleri Sözlüğü etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Atasözleri Sözlüğü etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

P Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Padişahın bile arkasından kılıç sallarlar : İnsanlar birinin gücünden korkarak karşısında sussa bile onun arkasından atıp tutarlar.
- Papaz her zaman pilav yemez : Fırsatlar insanların karşısına her zaman çıkmayabilir. Bu yüzden ele geçen fırsatları iyi değerlendirmek gerekir.
- Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz : İman insanın iç dünyasını ile ilgilidir. Bu yüzden bizler birinin hareketlerine bakarak imanı ile ilgili kesin bir yargıya varamayız. Paranın da kimde olduğu belli olmaz. Bazıları çok zengindir ama kuruş harcamaz.
- Para parayı çeker : Bir çok iş sermaye ile büyütülebilir. Eğer para varsa yatırım yapıp daha fazlasını kazanabilirsin.
- Paran varsa cümle alem kulun, paran yoksa tımarhane yolun : Bir insanın malı mülkü varsa, parası pulu çoksa onun etrafında pervane olanlar çok olur. fakir, parasız insanların etrafında ise sıkıntıdan, dertten başka bir şey olmaz. 
- Paranın yüzü sıcaktır : Para öyle bir şeydir ki insanların aklını en kolay çalan varlıktır. Karakteri ne kadar da sağlam olsa öyle insanlara rastlarız ki para karşısında ilkelerinden taviz verirler. 
- Parayı veren düdüğü çalar : Bir Nasrettin Hocafıkrasına dayanan bu atasözünün anlamı parası olan kimselerin istediklerine daha kolay ulaşabilecekleridir. 

R Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Ramazanda yalan söyleyenin, bayramda yüzü kara olur : Yalan söyleyerek insanları kandıranlar, çok geçmeden yalanları ortaya çıktığında toplum karşısında utanırlar.
- Rüzgar eken fırtına biçer : Hiç kimse kötülük edip de iyilikle karşılık bulmaz. Yaptığı kötülüğün daha fazlası ile karşılaşır.
- Rüzgar esmeyince yaprak kıpırdamaz : Meydana gelen her olayın arka planında bir sebep vardır. Sebepsiz yere olmaz.
- Rüzgara tüküren kendi yüzüme tükürür : Kişi baş edemeyeceği, gücünün yetmeyeceği şeylere karşı mücadele etmeye çalışırsa bir sonuç alamaz, sonuç alamadığı gibi zararlı da çıkar.
- Rüzgarın önüne düşmeyen yorulur : Toplumun gelenek göreneklerin uymayan, içinde yaşadığı toplumun değerlerine zıt işler yapmaya çalışanlar çok yıpranırlar ve bu şekilde bir hayat onları yorar.
- Rüşvet kapıdan girince iman bacadan çıkar : Rüşvet kişinin kanunen hakkı olmayan bir işi yaptırmak ya da hakkı olsa bile başkalarının önüne geçmek için yetkililere para, hediye vb. şeyler vermesine denir. Haksızlık ve adaletsizlik içeren bu uygulama, hak ve adaleti emreden din ile birlikte bulunamaz. 

S Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Sabah ola, hayrola : Aksi bir şey olduğu zaman acele etmemek, sabırla beklemek gerekir. 
- Sabreden derviş muradına ermiş : İnsanların isteklerine ulaşabilme yolunda önlerinde birçok engel olabilir. Hedeflerine ulaşanlar bu engeller karşısında sabredebilenlerdir. 
- Sabreyle işine hayır gelsin başına : Bir iş yaparken acele etmeden sabırla adımlarımızı atarsak işin sonu hayırlı olur.
- Sabrın sonu selamettir : Başına gelen olumsuzluklara karşı metanetle durmasını bilen insanlar bu sabırlarının mükafatını mutlaka alırlar.
- Sabır acıdır, meyvesi tatlı : Sıkıntılar, üzüntüler, dertler karşısında mücadeleyi bırakmayan, sabırla olumsuzluklar karşısında dik durabilmeyi başarabilenler, hak ettikleri mükafatı mutlaka alacaklardır.
- Sadık dost akrabadan yeğdir : Bizim için her türlü fedakarlığı yapmaya hazır olan dostlar akrabalardan yerine göre daha değerli olur. 
- Sakla samanı gelir zamanı : Fuzuli gördüğümüz birçok şeyin zamanı geldiğinde işe yarayacağı yerler çıkar. Bu yüzden elimize geçenleri bir kenarda tutmamız bize fayda sağlar. 

Ş İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Şahin sinek avlamaz : Büyük insanlar küçük ve önemsiz işlerin peşinde koşmazlar.  
- Şakanın sonu kakadır : El şakaları vb. şakaların sonunda mutlaka bir kavga çıkar.
- Şap ile şeker bir değil : Bazı varlıklar ya da olaylar görünürde birbirine çok benzerler ama farklıdırlar. Bu ayrımı garketmek ve iyi değerlendirmek gerekir.
- Şeriatın kestiği parmak acımaz : Kanunlar herkes için olduğundan ve kimseye ayrıcalık tanınmadığından devletin verdiği ceza kimsenin zoruna gitmez. 
- Şeytanla kabak ekenin, kabak başına patlar : Hile hurda yapanlarla kar edeyim diye ortaklık kuranlar, sonunda bu hileci insanların kurbanı olmaktan kendini kurtaramaz. Bu yüzden iş yaptığımız insanlara dikkat etmeliyiz.
- Şeytanın dostluğu darağacına kadar : Hileci, düzenbaz insanlar başkalarını her türlü kötü yola iterler. Onları kandırıp yanlış yol sürükler. Ancak yapılanlar ortaya çıktığında hiçbir yapmamış gibi onlara sırtını döner.
- Şimşek çakmadan gök gürlemez : Yaşadığımız birçok olayın öncesinde olayın yaşanacağını gösteren belirtiler vardır. Bu belirtileri görebilmek lazım. 

T Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Tan yeri ağarınca hırsızın gözü kararır : Kanunsuz işlerle uğraşanlar, yaptıkları işlerin açığa çıkacağını anladıkları zaman ne yapacaklarını şaşırırlar, paniğe kapılırlar. 
- Tarlada izi olmayanın harmanda yüzü olmaz: Çalışıp çabalamayan emek harcamadan bir şey bekleyenler, kar elde etmeye çalışanlar sonunda hüsrana uğrar.
- Tarlanın iyisi eve yakın, daha iyisi suya yakın : Bu atasözünü hem ilk manasında olduğu gibi tarla için düşünebililir hem de tüm işler için genellenebilir. Anlamı ise yapılan iş gerekli kaynaklara yakınsa iyi olur, eğer bu kaynaklar kişinin evine yakınsa daha da iyi olur.
- Tarlaya saban, sürüye çoban : Bir tarladan istenilen verim alınabilmesi için iyi sürülmesi gerekir. Aynı şekilde bir sürüden verim alınabilmesi için de iyi bir çoban tarafından bakımının yapılması gerekir. Yani bir işte verim olması için malzemenin ve o malzemeyi kullananın kaliteli olması gerekir.
- Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır : Tatlı dilli insanlar, konuşmalarıyla karşılarındaki insanları ikna etmeyi başarırlar. En laf anlamaz denilen insanlar bile nazikçe konuşulduğu taktirde laf anlar, yola gelir.
- Tatlı ye, tatlı konuş : İnsanların kalbini kıracak onları gücendirecek sözlerden sakınmak gerekir. İnsanlara tatlı dille yaklaşırsak onlar da biz de mutlu oluruz.
- Tavşan dağa küsmüş dağın haberi olmamış : Bazı alıngan insanlar hiç sebep yokken birilerine küserler ve o kişinin gelip özür dilemesini, gönlünü almasını beklerler. Oysaki o kişinin karşısındakinin kendine kırgın olduğundan bile haberi yoktur.

U Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Ucuz alan pahalı alır : Ucuz ürünler kalitesiz ve dayanıksız olduğu için yabuk işlevini kaybeder ve yenisini almak gerekir. Yeni masrafla beraber az para verdiğimizi zannederken aslında daha pahalıya mal etmiş oluruz.
- Ucuz etin yahnisi yenmez : Bir şeyin ucuzunu alarak kar ettiğini zannedenler kalisesiz ürün çabucak bozülünca zarar etmiş olur.
- Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti : Eğer ortada bir hile yoksa ucuz mallar kalitesizliğinden, pahalı mallar ise kalitesinden dolayı fiyatlanmıştır.
- Ulu sözü dinlemeyen uluya kalır : Tecrübeli, birçok olay görmüş olan büyüklerin sözünü dinlemeyenler sonunda sıkıntı yaşarlar.
- Ulular köprü olsa basıp geçme : Bilgi ve tecrübeleri ile toplumda önder olmuş insanlara mümkün olduğu kadar büyük saygı göstermek gerekir. Onları incitecek hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Ummadığın taş baş yarar : Boyuna, cüssesine bakarak bir şey beklenmeyen insanlar, gün gelir davranışları ile böyle düşünenleri şaşırtır.
- Umut fakirin ekmeğidir : Maddi olarak sıkıntı içinde yaşayan insanları hayatta tutan ve geleceğe ümitle bakmasını sağlayan şey kötü günlerin geçeceğine olan inançtır. 

Ü Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Ürümesini bilmeyen it, sürüye kurt getirir : ne zaman, nerde, nasıl konuşmasını ve davranmasını bilmeyenler hem kendilerinin hem de etrafındakilerin başına bela açar. 
- Ürüyen köpek ısırmaz : Zarar vermek amacında olan tehlikeli insanlar bağırıp çağırarak korkutmaya çalışmazlar. Kuru gürültü çıkaranlar, sesleri ile karşısındakini korkutmaya çalışır.
- Üzüm üzüme baka baka kararır : Birbiri ile uzun süre arkadaşlık edenler zamanla birbirlerini etkilerler.
- Üçlenmemiş eken olmamış biçer : Her işin başarıya ulaşması için yapılması gereken birtakım şartlar vardır. Bu şartlar yerine getirilmezse sonunda hüsrana uğranılır.
- Üşenenin ( erinenin ) oğlu kızı olmamış : Bir işte başarılı olabilmek için çalışıp gayret etmek gerekir. Üşengeçlik eden insanlar hiç bir zaman bir işte muvaffak olamaz.

V Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Vakit nakittir : Vakit geriye döndürülmesi mümkün olmayan bir şeydir. Boş işlerle harcanılan zaman bize hiçbir şey katmadan geçip gitti için zarar etmiş oluruz.
- Vakisiz öten horozun başını keserler : Her sözün yeri ve zamanı vardır ki o zamanda söylenirse etkili olur. Yerli yersiz zamanlarda konuşulan sözler söyleyenin tepki çekmesine neden olur.
- Var evi, kerem evi; yok evi, verem evi : Maddi durumu iyi olan insanların evlerinde başkalarına ikram çok fazla olur, fakirlerin evlerinde ise üzüntüler, sıkıntılar çok olur.
- Var varlatır, yok söyletir : Varlıklı insanlar paralarına para katarken fakir insanların sıkıntıları, dertleri için sızlanmaktan başka ellerinden başka bir şey gelmez. 
- Varını veren utanmamış : Bir kişi hayır yapmak için elinde olduğu kadarını veriyorsa utanması için bir sebep yoktur. Çünkü bir insan az da olsa elindekini gönül rahatlığı ile başkaları ile paylaşıyorsa miktar olarak az olsa bile o yardım çok değerlidir.
- Veren eli herkes öper : Cimrilik etmeyen, herkese yardımcı olmaya çalışanları herkes de çok sever.
- Verip düşman olmaktansa vermeyip düşman olmak yeğdir : Öylesi insanlar vardır ki bir borç istediklerinde geri vermeyeceğinden eminsinizdir. Böylesi insanlar para verip alamayarak düşmn olmaktansa vermeyip onun düşman olması daha iyidir. Çünkü her şekilde de düşmanlık kaçınılmazdır.

Y harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Yabancı koyun kenara yatar : Bir grubun içerisine yeni giren kimse onlarla kaynaşana kadar hep kendini dışta hisseder ve onlara pak yaklaşmaz. Aynı şekilde grupta aralarına yeni katılan kişiye ilk zamanlar mesafeli davranır. 
- Yakın dost hayırsız akrabadan iyidir : İnsanların en yakını akrabaları olsa bile eğer arayıp sormuyorlarsa, akraba olmadığı halde sürekli yanımızda olan dostlarımız onlardan daha hayırlıdır.
- Yalanci kim? işittiğini söyleyen : Yalan insanları aldatmak demektir. Her duyduğunu araştırmadan başkalarına anlatanlar da bu yanıltmalara ortak olur.
- Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış : Yalancılığı kendisine alışkanlık haline getirmiş olan kimselere zamanla kimse inanmamaya başlar. Hatta öyle olur ki gerçek sözlerine bile inanılmamaya başlar.
- Yalancının mumu yatsıya kadar yanar : Hiçbir yalan uzun zaman saklanamaz. Çoğu zaman birçok yalan çok uzun süre geçmeden anlaşılır. 
- Yalnız taş duvar olmaz : İnsan sosyal bir varlık olduğu için toplum içerisinde yaşar. Yardımlaşmaya, birlik, beraberlik içerisinde hareket etmeye ihtiyaç duyar. Hiç kimse kendi başına yaşayamaz. 
- Yalnız öküz çifte koşulmaz : Tek başına yapılabilecek işler olduğu gibi bazı işlerde tek başına yapılamaz. Bir kişinin sırtına yıkılırsa başarısız olması kaçınılmaz olur. 

Z Harfi İle Başlayan Atasözleri

- Zahirenin ambarı sabanın ucundadır : Bir işte istenilen kazanca ulaşmak için gereken emeğin gösterilmesi gerekir. Örnek vermek gerekirse bir çiftçi yeteri kadar çalışırsa bol kazanç elde edebilir.
- Zahmetsiz rahmetsiz olmaz : Allahın insanlara verdiği nimetleri elde etmek için çalışıp çabalamak gerekir. Yan gelip yatarak bir şeyler kazanabilmek mümkün değildir.
- Zararın neresinden dönülürse kardır : Kişi yanlış yaptığı bir işi, yanlış yaptığıni fark ettiği anda bırakırsa zarar uzamadığı için bir nevi kar etmiş olur. 
- Zengin arabasını dağdan aşırır, züğürt düz ovada yolunu şaşırır : Parası pulu olan insanlar işlerini kolaylıkla hallederken, fakir insanlar yokluk yüzünden en basit işleri bile halledemezler. 
- Zenginin malı züğürdün çenesini yorar : Parası pulu olmayan insanlar biraz kıskanma birazda imrenmeyle karışık olarak maddi durumu iyi olanların yaşamları ile ilgili konuşurlar. Bu şekilde hem  ele bir şey geçmez hem de gıybet edilmiş olur. 
- Zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar : Zorbalıkların, adaletsizliklerin olduğu bir yerde, adaleti, hakkı, hukuku savunan Allah'ın dini bir arada bulunamaz. 
- Zor oyunu bozar : İşlemekte olan bir düzeni zorla değiştirmek isteyenler, oradaki düzeni alt üst ederler.