Öznel ve Nesnel Yargı Bildiren İfadeler

Öznel ve Nesnel Yargı Bildiren İfadeler

Bir cümlenin öznel ya da nesnel anlam ifade edebilmesi cümledeki ifadelerin kanıtlanabilirliği ile alakalıdır. Yani cümlelerin kanıtlanabilirliği, kişiden kişiye değişip değişmemesi, herkes tarafından kabul edilip edilememesi öznel ya da nesnel olmasını sağlar. Şimdi bu ön bilginin ardından nesnel ve öznel yargı bildiren cümleleri ayrıntılı bir biçimde inceleyelim :

1. Nesnel Yargı Bildiren İfadeler :

Herkes tarafından kabullenilen, kişisel düşünceler ifade etmeyen, doğru olduğu ya da yanlış olduğu kanıtlanabilen ifadelere nesnel yargılı ifadeler denir. Aşağıdaki cümleler nesnel yargılı ifadelere örnek olarak verilebilir.

- İlkbahar mevsiminin ardından yaz mevsimi gelir.
- Dünya güneş sistemi içerisinde yer alan bir gezegendir.
- Futbol on bir kişilik iki takım arasında oynanan bir spordur.
- Niğde İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir şehirdir.
- Karayollarında belirli hız limitleri uygulanmaktadır.



2. Öznel Yargı Bildiren İfadeler :

Herkes tarafından kabullenilmeyen, kişisel düşünceler ve yorumlar içeren, doğru olduğu ya da yanlış olduğu ispatlanılamayan ifadelere öznel yargılı ifadeler denir. Aşağıdaki cümleler öznel yargılı cümlelere örnek olarak verilebilir.

- Kaysının en güzeli olgunlaşmamış olanıdır.
- Karadeniz ülkemizin en güzel bölgesidir.
- Onu gören herkes mutlu olur.
- Deniz olmayan bir şehirde yaşanmaz.
- Okul dışında bir şeyler öğrenebilmek çok zordur.



Öznel ve Nesnel Yargı Soruları Nasıl Sorulur ?

Gireceğiniz sınavlarda ya da yazılılarda öznel-nesnel yargı soruları farklı şekillerde karşınıza çıkabilir. Bu tip sorularda kullanılan soru kökleri şu şekildedir.

- Aşağıdaki cümlelerden hangisi özneldir/ nesneldir?
- Aşağıdaki cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından diğerlerinden farklıdır?
- Aşağıdaki cümlelerden hangisi kişisel düşünceler içerir / içermez?
-  Aşağıdakilerden hangisinde ispatlama amacı vardır / yoktur?

Etkinlik 1:

Aşağıdaki cümlelerin öznel yargılı olmasına sebep olan ifadeler hangileridir. Cevaplar etkinliğin sonunda verilecektir.

- Öğretmenin verdiği şiirleri çok güzel okurdu.
- Temiz kalpli bir insandı.
- Evin içerisi muhteşem gözüküyordu.
- Kartopu oynamak çok eğlencelidir.
- Bu sözler çok ağır oldu.

Cevaplar : çok güzel- temiz kalpli- muhteşem- çok eğlencelidir- çok ağır

Etkinlik 2:

Aşağıdaki cümlelerden nesnel olanların numaralarını söyleyin. Cevaplar etkinliğin altında verilecektir.

1. Akşam demli sıcak bir çay içtik.
2. İşçi servisi beş dakika önce geldi.
3. Bir konuda gelişebilmek için çok uzun zaman geçmesi gerekir.
4. Hangi konu olursa olsun konuşmadan önce çok düşünmek gerekir.
5. Sınavda en yüksek notu ben almıştım.
6. Yalan yalnızca söyleyene zarar verir.

Cevaplar : 1-2-5

 Öznel ve Nesnel Yargılar İle İlgili Çalışma Yaprağı




Karşılaştırma Bildiren İfadeler

Kişiler, varlıklar, kavramlar ya da durumlar arasındaki farklılık ve benzerliklerin ortaya konulduğu cümlelere karşılaştırma ifade eden cümleler denilmektedir. Karşılaştırma ifade eden cümlelerde iki varlığın kıyaslanması söz konusudur.

Örnek 1:
Hayattaki en önemli şey sağlıklı olabilmektir.
( Bu cümlede sağlık ile hayatta önemli yer tutan diğer şeyler karşılaştırılmıştır. )

Örnek 2 :
Benim elbisem de Ayşe'ninki kadar güzel.
( Bu cümlede kız kendi elbisesi ile Ayşe'nin elbisesi arasında bir karşılaştırma yapmıştır. )

Not : Karşılaştırma bildiren ifadelerin olduğu cümlelerde genellikle " daha, en, kadar, gibi, benzer olarak, buna rağmen, farklı vb." ifadelere sıkça başvurulur.

Örnekler :

- Eğlence programları spor programları kadar güzel değil
- Unutma seni benim kadar seven olmaz ki
- Bu yıl sıcaklık değerleri geçen yıla göre daha yüksek
- Şehrin en gösterişli mağazası buraya yapılacak.



Etkinlik :

Aşağıdaki cümlelerden karşılaştırma ifade edenlerin numaralarını söyleyin. Etkinliğin cevabı en altta yer alacaktır.

1. Abim yaşça kuzenimden büyüktür.

2. Kötü bir adam bütün çevresine zarar verir.

3. İşlerden fırsat buldu mu bize zaman ayırırdı.

4. Roman da hikaye kadar etkilidir.

5. Sen de en az benim kadar hızlı okuyabilirsin.

6. Söz verince mutlaka tutacaksın.

7. Onun kadar uzun olamayacağım.

8. Bundan önce oturduğumuz ev daha genişti.

9. Anlattığı hikaye çok komikti.

10. Siyah zeytin daha lezzetlidir.

11. Otobüs tren kadar yük taşıyamaz.

12. Buna benzer bir haberi yıllar önce okumuştum.

13. Sen de bizimle gelmek ister misin ?

14. Dünyaya benzer yeni bir gezegen keşfedildi.

15. Okul bizim hayatımızın parçasıdır.


Cevap : 1-4-5-7-8-10-11-12-14

Fiilimsiler İle İlgili Test-1

Fiilimsiler 2016-2017 Konu Anlatımı İçin Tıklayın ...

 Bu testi PDF indirmek için tıkla

 Aşağıda sizler için hazırladığımız 20 soruluk fiilimsiler konusu ile ilgili online testi çözebilirsiniz . Her sorunun cevabı 5 puandır . Testi bitirdikten sonra puanınızı yorum kısmına yazarak paylaşabilirsiniz . 

 Şimdiden kolay gelsin ...

Fiilimsiler İle İlgili Açık Uçlu Test Soruları İçin Tıklayın
Fiilimsiler İle İlgili Konu Anlatımı İçin Tıklayın....

Fiilimsiler İle İlgili Test-2 ( Kolay )

Fiilimsiler İle İlgili Test-3
1 . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır ?
A) Koşmak etkili bir spordur.
B) Kapıdan bakıp kaçtılar.
C) Bize gelmeyecekler mi ?
D) Konuşan çocuğa baktık bir anda.  
2.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili kelime fiilimsi değildir ?
A) Babam gelecek yıl bitiriyor.
B) Söylenecek söz bulamıyorum.
C) Şimdi susulacak zaman değildi.
D) Ağaçlar budanacak yarına kadar.
3.
Adam otobüse yetişmek için hızla koştu. Şoför koşan adamı görünce yavaşlayarak durdu. Adam biletini atıp yerine oturdu.

Yukarıdaki cümlede kaç fiilimsi kullanılmıştır ?

A) 5  B) 4  C) 3  D) 2
4. "Yıllar önce bir not bile bırakmadan buralardan ayrıldı."
Yukarıdaki cümlede altı çizili kelimedeki fiilimsinin özdeşi aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır ?
A) Susmak bazen en güzel erdemdir.
B) Yarın okulda görüşünce her şey anlaşılır.
C) Soruyu bilen buraya gelsin.
D) Bu ülkede görülecek çok yer var.   
5. Bazı zarf-fiiller cümleyi zaman anlamından tamamlarlar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna uygun bir kullanım vardır ?
A) Hemen görünüp kayboluyor.
B) Konuşa konuşa okula doğru gidiyorlar.
C) Beni görünce şöyle bir gülümsedi.
D) Çocuk konuşmadan öylece beklemiş.  

6. "Onu uzun zaman sonra yeniden görünce güzellikleri daha önceden fark eden bir adam olmak benim için bir amaç oldu. "
Yukarıdaki cümlede altı çizili kelimelerin aldığı fiilimsiler hangi seçenekte doğru olarak sıralanmıştır ?
A) Zarf fiil -sıfat fiil- isim fiil
B) İsim fiil - sıfat fiil - zarf fiil
C) Sıfat fiil- isim fiil - zarf fiil.
D) Zarf fiil - isim fiil - sıfat fiil  
7.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili kelime isim fiil eki alarak kalıcı isim olmuştur ?
A) Sana söylediklerimi sakın unutma.
B) Bekleme seni terk eden insanları.
C) Koşma halk edebiyatına ait bir türdür.
D) Lütfen her söylenileni dikkate alma.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim fiil bir isim tamlamasında tamlanan görevinde kullanılmıştır ?
A) Devlet bir zaman sonra çöküş aşamasına girdi.     
B) Babamın en sevdiği iş devamlı okumaktır.
C) Görme insana verilmiş harika bir yetenektir.   
D) Annemin hikaye okuyuşu eşsiz lezzet verir.  

9.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiille çekimlenmiş bir fiilimsi yüklem olarak kullanılmıştır ?
A) Konuşacak daha çok şeyimiz var dediler.
B) Yazın harareti atmanın en iyi yolu çay içmektir.
C) İçeri göz atıp tekrar dışarıya doğru gitti.
D) Dinledikçe dinlenilen bir konuşması vardı.
10.
"Zarf filler diğer fiilimsi ekleri gibi çekim eki almazlar. "
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yukarıdaki açıklama ile ters düşen bir kullanım vardır ?
A) Anlaşmazlıkları çözüp işimize devam ettik.
B) Bana bakınca ne diyeceğimi bilemedim.
C) Söylenenleri iyice dinlemeden karar verme.
D) O gelinceye kadar dergileri karıştırdım.  
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil vardır ?
A) Etrafa bakınca ne kadar da güzel dedim.
B) Çok bilen adam az konuşur.
C) Sevmek bitmez hazinelerin kapısını açar.
D) Çocuk iki ayda tanınmaz hale gelmişti.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil  kullanılmamıştır ?
A) Yıllardır çalışa çalışa kazanmasını bildi.
B) Bana bugüne kadar çok iyiliği dokundu.
C) Bilip bilmeden her lafa yorum yapma.  
D) Gördüklerini üzülerek anlatıyordu.  
13. Aşağıdaki seçeneklerde yer alan tamlamalardan hangisi fiilimsi eki alarak oluşmuştur ?
A) Dertli insanların sayısı gittikçe artıyor.
B) Evin duvarı günden güne dökülüyor.
C) Görünen köy kılavuz istemez.
D) Başarının anahtarı çok çalışmaktır ?
14.  "Konuş-" fiili aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil eki almıştır ?
A) Onun derdini konuştukça daha iyi anladım.
B) Günlerdir seninle konuşmak için çabalıyordu.
C) Güzel konuşan bir insan olmaktı hedefi.
D) Okulda konuşma egzersizleri yapıyorduk.   
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla fiilimsi bulunmaktadır ?
A) Duygulanınca gözyaşlarını tutamazdı.
B) Babam yıkılmaz bir duvar gibiydi.
C) Bahçe bakım yapıldıkça güzelleşti.  
D) Beklemek özlenen bir yolcu gibiydi.

16. "Bazı fiilimsi ekleri zamanla eklendiği sözcüğü kalıcı isim haline getirmiştir."
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir kelime vardır ?
A) Dünya bir bekleyiş yeridir.
B) Kışın dondurma çok özlenir.
C) Kar evlere dolmak üzereydi.
D) Kapanan yollar iki saatte açıldı.

17. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde tüm kelimeler sıfat fiil eki almıştır ?
A) bulunan - öpülesi - baktıkça
B) tanıdık - gülüş - durdukça
C) görülesi - düşünen - bilinmez
D) susan - görüşme - bekleyip

18. "-mış/-miş" eki aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir görevde kullanılmıştır ?
A) Saatlerce kendini tanıtmaya çalışmış.
B) Hızla geçermiş zaman bu şehirde.
C) Duyarmış her söylenen sözü.
D) Gelişmiş ülkelerde hayat standartları yüksek.

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat fiil eki almış kelime kalıcı isim oluşturmuştur ?
A) Geçmiş günlerin hatırına selamını aldım.
B) Görünmez kaza işte ne zaman gelir bilinmez.
C) Dolmuş , durakta uzun süre bekleyemedi.
D) Ülkemizde görülesi yerler ne kadar da çok.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır ?
A) Bakımsız ev zaman gelir yıkılır.
B) Gelişmek için gayret göstermeliyiz.
C) Bu manzara karşısında şaşırıp kaldım.

D) Beklenmedik anda karşıma çıkıverdi. 

 Fiilimsiler İle İlgili Çalışma Kağıtları İçin Tıklayın ( 7 Adet ) 
Bu testin videolu çözümü için tıklayın....
Fiilimsiler ile ilgili video konu anlatımı 


Cevap Anahtarı
1
C
2
D
3
A
4
B
5
C
6
A
7
C
8
D
9
B
10
D
11
A
12
B
13
C
14
A
15
D
16
B
17
C
18
D
19
C
20
A




Fiilimsiler Konu Anlatımı

2016-2017 Fiilimsiler Konu Anlatımı İçin Tıklayın 
Fiilimsiler İle İlgili Açık Uçlu Test Soruları İçin Tıklayın 

 Fiillere gelerek onların isim, sıfat, zarf şekillerini yapan bazı eklere fiilimsi ekleri denir. Fiilimsiler fiillerden türeyen kelimeler olmasına rağmen fiillerin tüm özelliklerini göstermezler. Fillerde olduğu gibi olumsuz biçimleri yapılabilir fakat kip ekleri ile çekimlenemezler.

Örnek :

Koş- fiili "koşacağım" şeklinde çekimlenebilir ama "koşan" kelimesi "koşanacağım" şeklinde çekimlenemez. Çünkü "-an" eki "koş-" fiiline gelerek onu sıfat yapmıştır.
Fiilimsiler fiillere gelen bazı ekler ile oluşurlar. Fiilimsi ekleri isimden fiil yapan eklerdir ve eklendiği fiilin isim, sıfat ya da zarf olmasını sağlarlar.
Not : Fiilimsi ekleri isimden fiil yapan ekler olduğu için fiilimsi eki alan kelimeler türemiş olur.

Fiilimsilerin Özellikleri

1. Fiilden türerler ve fiil anlamını korudukları için de olumsuzluk eki olan "-ma/-me" fiilimsilere getirilebilir.

Örnek :

Dur-mak fiilimsisine -ma eki getirilerek dur-ma-mak yepılabilir.

2. Fiillere getirilen şahıs ekleri, haber kipleri ve dilek kipleri fiilimsilere getirilemez.

3. Fiilimsiler fiil anlamını korudukları için cümlede yan cümlecik oluştururlar. Bir cümlede kaç tane fiilimsi varsa o kadar da yargı vardır. Bir cümle verilir ve bu cümlede kaç yargı vardır gibi bir soru sorulursa fiilimsiler sayılır ve cümledeki esas yargılar eklenir.

4. Cümlede isim soylu sözcüklerden isim, zarf ve sıfat görevlerinde kullanılırlar.
Fiilimsiler üçe ayrılmaktadır :

1. İsim Fiiller ( Mastar )

Fiillere getirilen "-mak/-mek, -ma/-me, -ış/-iş/-uş/-üş" ekleri ile yapılır. Bu ekler akılda kalıcı olması için "ma-y-ış-mak" şeklinde kodlanabilir. İsim fiillerin cümlede fiillerin adı olarak kullanılır.

Örnekler :

- Sizinle karşılaşmayı ben de çok isterim.
- Programdaki okuyuşu ile herkesi kendine hayran bıraktı.
- İşe başvurmak için sabah erkenden yola koyuldum.
-Şirketleri birleştirmeyi biz de isteriz.
- Bir bakış çok şey anlatır.
- Sevmek yeri gelir büyük fedakarlıklar ister.

Yukarıdaki kelimelere dikkat edecek olursanız ev, araba, kitap defter gibi tam bir isim değildir. İçlerinde eylem anlamı devam etmektedir. Bu sebeple de isim değil isim-fiil denilir.




İsim-fiillerin Özellikleri

1. İsim-fiillere isimlere getirilen çekim ekleri getirilebilir.

Örnek :

- Arabanın gelişinde bir terslik var. ( Bu "gelişinde" kelimesi fiilimsidir ve "-i" iyelik eki ile "-de" bulunma hal eki almıştır.

2. İsim-fiil eki olan "-ma/-me" ile olumsuzluk eki olan "-ma/-me" karıştırılmamalıdır. İkisini ayırmak için "-ma/-me" ekinin bir işin yapılmayacağını ifade edip etmemesine bakmak gerekir. Bir işin yapılmamasını istiyorsa olumsuzluk ekidir.

Örnek :

- Her söylenileni de duyma. ( Burada -ma olumsuzluk ekidir. )
- Duyma işi kulaktaki birçok işlem sonucu oluşur. ( Buradaki -ma ise isim-fiildir. Olumsuzluk anlamı vermiyor fiilin adı oluyor. )

3. Bazı isim-fiil eki almış kelimeler zamanla kullanıla kullanıla bir varlığın adı olmuş ve fiilimsi özelliğini kaybederek kalıcı isim olmuştur. Bu tür kelimeler fiilimsi olarak kabul edilmez.

Örnekler :

- Bahçeye fidanları dikmek için kazma gerekiyormuş.
- Sofrada en iştah açıcı yemeklerden biri dolma gibiydi.
- Kapıdan girince sağ tarafta danışmaya sorabilirsiniz.
- Sigara içmezdi ama yanında mutlaka çakmak taşırdı.
- Yaz mevsimi ile birlikte dondurma tüketimi de arttı.
- Bu yıl hemen hemen her noktaya uçuş gerçekleştirdik.




Sıfat Fiiller ( Ortaç ) :

Fiil soylu sözcüklere getirilen "-an/en, -ası/-esi, -maz/-mez, -ar/-er, -dık/-dik/-duk/-dük, -acak/-ecek, -mış/-miş/-muş/-müş" ekleri ile yapılır. Sıfat fiil ekleri akılda kalıcı olması için "an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş" şeklinde de kodlanabilir. Sıfat-fiil eki alan sözcükler cümlede sıfat görevinde kullanılırlar.

Örnekler :

- Çalışan insan her işte başarılı olur.
- Unutulan eşyalar sahiplerine ulaştırıldı.
- Bu öpülesi ellere nasıl kıyabildiler.
- Görünmez kaza dedikleri bu olsa gerek.
- Çekilir dert değil seninki de dedi arkadaşları.
- Seni göreceğim diye aramadık yer bırakmadı.
- Kızarmış elmalar iki gün içerisinde toplanacakmış.
Yukarıdaki altı çizili ekler eklendikleri filleri sıfat yapmıştır.

Sıfat-filler ile ilgili özellikler :

1. Bazı kelimeler zamanla sıfat-fiil özelliğini kaybederek kalıcı isim oluşturur. Bu gibi kelimeler fiilimsi sayılmaz.

Örnekler :

- Bu sene kömürlükte yakacak kalmadı.
- Dolmuş yavaş yavaş mahalleden çıkıyordu.

     Yukarıdaki cümlelerde yer alan yakacak ve dolmuş kelimeleri fiilimsi özelliğini kaybederek varlığın adı olmuşlardır. Bir kelimenin fiilimsi olup olmadığını anlamak için olumsuzunu yapabiliriz. Çünkü fiilimsiler fiil anlamını taşıdığı için olumsuzları yapılabilir. "Yakacak" kelimesi yakmayacak, "dolmuş" kelimesi de dolmamış şeklinde kullanılamayacağı için fiilimsi özelliğini kaybetmiştir.

2. Sıfat-fiillerle çekimli fiillerin birbiri ile karıştırılmaması için sözcüğün yüklem görevinde mi yoksa sıfat görevinde mi kullanıldığına bakılmalıdır.

Örnekler :

- Gelecek yıl daha iyi bir çalışma bekliyorum.  ( yıl kelimesini nitelemiştir ve sıfat görevinde olduğu için fiilimsidir.)
  Bu gün akşama doğru bize gelecek. ( yüklem olarak kullanılmıştır ve fiil görevindedir. )
- Yanmış evrakları çöpte görünce adeta şok oldu. ( nasıl evrak sorusuna cevap verdiği için sıfat görevindedir. )
   Evraklar dünkü yangında tek tek yanmış. ( yüklem görevinde olduğu için fiildir. )

3. Sıfat fiillerde nitelenen isim düştüğünde sıfat-fiiller isim görevinde kullanılır.

Örnekler :

- Dışarıdan gelen çocuklar ellerini yıkasın. ( Bu cümlede sıfat görevinde kullanılmıştır. )
  Dışarıdan gelenler ellerini yıkasın. ( bu cümlede isim düştüğü için sıfat görevinde kullanılmıştır. )

Zarf Fiiller (Bağ-fiiller, Ulaçlar ) :

Fiillere getirilen "-ıp/-ip/-up/-üp, -arak/-erek, -madan/-meden, -ınca/-ince/-unca/-ünce, -dıkça/-dikçe, -alı/-eli, -ken, -a, -e" ekleri ile yapılır.

Zarf filler çekim eki almazlar ve cümlede zarf görevinde kullanılırlar.

Örnekler :

- Sesimi duymadan dışarı çıkmayın.
- Birden bire koşarak dışarı çıktık.
- Konuşurken düşünmeyi de ihmal etme.
- Bizim yanımızdan düşüne düşüne gidiyordu.
- Bu ülkeden ayrılalı yaklaşık üç yıl oldu.
- Beni görünce sevincinden ne yapacağını bilemedi.
- Arabayı durdurup adres soracaktık.

Fiilimsilerin Fiiller ve İsim Soylu Sözcüklerden Farkı

 Fiilimsiler İle İlgili Test Çözmek İçin Tıklayın.....

Fiilimsiler İle İlgili Test-2 ( Kolay )

 Fiilimsiler İle İlgili Test-3