5.Sınıf etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
5.Sınıf etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

Gerçek Anlam-Mecaz Anlam-Yan Anlam-Terim Anlam

Gerçek Anlam

"Mahallemize yeni bir market açıldı."
Bu cümlede kullanılan açmak kelimesi ilk aklımıza gelen manası ile yani "açma işi" anlamıyla kullanılmıştır. Bu örnekte de olduğu gibi bir sözcüğün duyduğumuzda ya da okuduğumuzda ilk aklımıza gelen manasına gerçek anlam denir. Gerçek anlam kaynaklarda ya da sorularda temel anlam ve ya sözlükteki anlam olarak da ifade edilmektedir.

Aşağıda gerçek anlam ile ilgili örnekler verilmiştir.

1. Yeni alınan oyuncağı daha ilk günden kırmıştı.
( Bu cümlede kırmak kelimesi ilk akla gelen anlamında yani bir şeyi parçalamak anlamında kullanılmıştır. )
2. Maçta aldığı sert darbe burnunun kırılmasına sebep oldu.
( Burun sözcüğü akla gelen ilk anlam olan insana ait bir organ olarak kullanılmıştır. )
3. Konuşurken kollarını aşırı germemelisin.
( Kol sözcüğü akla gelen ilk anlamıyla kullanılmıştır. )
4. Hava çok sıcak akşam üzeri çıkalım dışarıya.
5. Bıçak çok keskin eline dikkat et.
6. Yeni aldığımız koltuk çok sertti.
7. Şekeri fazla galiba bu limonata çok tatlı olmuş.
8. Çiğ köfte ne kadar da acı olmuş.
9. Elbiseleri kuruması için balkona astım.
10. Yemekten sonra ağzını mutlaka silmelisin.
11. Gözleri insanı etkileyici bir güzellikteydi.
12. Havalar soğudukça boğazımda bir ağrı hissediyorum.

Mecaz Anlam

"Acı dolu yılları geride bırakmak istiyordum artık."
Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak yeni bir anlam kazanmasına mecaz anlam denir. Mecaz anlamlı kelimeler temel anlamlarından tamamen uzaklaşmış olurlar.

Aşağıda mecaz anlam ile ilgili örnekler verilmiştir.

1. Senin bu boş sözlerini dinlemekten sıkıldım.
( Boş sözcüğü gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak "gereksiz" anlamını verecek şekilde kullanılmıştır. )
2. Bize birkaç gündür çok sert davranıyor.
( Bu cümlede sert sözcüğü gerçek anlamının dışına çıkarak "kaba" anlamında kullanılmıştır. )
3. Bu yaşadıklarım artık çok ağır gelmeye başladı.
4. Nerede nasıl davranması gerektiğini bilen ince bir insandı.
5. Sıcak kanlı davranışları ile herkesi etkilemeyi becerebiliyordu.
6. Bize tatlı tatlı gülümsüyordu.
7. Bulunduğu ortama uyum sağlayan geniş bir adamdı.
8. Etrafındaki insanlarla sıcak ilişkiler kurabiliyordu.
9. Soğuk tavırları herkesin kendinden uzak olmasına sebep olmuştu.
10. Acı bir gülümseme yüzünde belirivermişti.

Not : Hiçbir kelime tek başına mecaz anlamlı değildir. Kullanıldığı cümledeki anlamına göre mecaz anlamlı olabilir.




Yan Anlam

"Saatlerdir kapının ağzında bizi bekliyordu."
Yukarıdaki cümlede ağız kelimesi ilk aklımıza gelen anlamı olan bir organ adı şeklinde kullanılmamıştır. Ancak dikkat edersek mecaz anlamda olduğu gibi gerçek anlamından tamamen uzaklaşacak şekilde de kullanılmamıştır. Bu cümlede ağız kelimesi gerçek anlama benzetilecek şekilde kullanılmıştır.
Bu örnekte de olduğu gibi kelimelerin gerçek anlama benzetme yolu ile kazandıkları yeni anlama yan anlam denir. Yani yan anlam da kelime gerçek anlamından tamamen kopmaz.

Aşağıda yan anlam ile ilgili örnekler verilmiştir.

1. Masanın ayağını tamir etmesi için mobilyacıya götürdük.
( Bu cümlede ayak kelimesi insandakine benzetilerek yeni bir anlam kazanmıştır.)
2. Geminin burnu karaya iyice yaklaştı.
( Bu cümlede burun kelimesi insanın bir organına benzetilerek yan anlam kazanmıştır. )
3. Kapının kolunu sert bir hareketle büktü.
4. Yolun ağzında durma diye annesi uyardı.
5. Evin tesisatını tamir etmek için birkaç dirsek almamız lazım.
6. İstanbul boğazında bugün trafik oldukça fazla.
7. Makinenin kolu uzun zamandır bozukmuş.

Terim Anlam

"Şiirin kafiyelerini göstermek için tahtaya yazdık."

Yukarıdaki cümlede kafiye kelimesi edebiyat ile ilgili, bu alana özgü kullanılan bir kelimedir.
Bu örnekte de olduğu gibi sanat, spor, edebiyat, siyaset, tarih, coğrafya vb. alanlarda o alana özgü kullanılan mesleki çağrışım yapan kelimelere terim anlamlı kelimeler denir.

Aşağıda terim anlam ile ilgili örnekler verilmiştir.

1. Bu metinde kinaye sanatına başvurulmuş.
( Bu cümlede kinaye kelimesi edebiyat ile ilgili bir terimdir. )
2. Karenin tüm iç açıları 90 derecedir.
( Kare bu cümlede bir matematik terimi olarak kullanılmıştır. )
3. Skeç seyirciden büyük alkış toplamayı başardı.
( Skeç bu cümlede tiyatro terimi olarak kullanılmıştır. )
4. Bugünkü derste fiilimsi konusunu işleyeceğiz.
5. Hastanın durumundan şüphelenen doktor steteskopla kalbini dinledi.
6. Hakim duruşma sonunda müebbet kararı verdi.

Gerçek Anlam-Mecaz Anlam-Yan Anlam İle İlgili Test

Gerçek ve Hayal Ürünü Olan İfadeler

Gerçek ve Hayal Ürünü Olan İfadeler

"Bugün okulun bahçesinde ağaçlandırma çalışması yaptık."
Yukarıdaki cümle günlük yaşamda gerçekleşmesi mümkün olan mantığa aykırı bir durum bulunmayan, her insanın başından geçebilecek bir olayı anlatmaktadır. Bu örnekteki şekilde günlük hayatta karşılaşılabilecek durumları ifade eden cümlelere gerçek bir durumu ifade eden cümleler denir.

Örnekler :

1. Bahçemizde vişne ve kayısı ağaçları var.
2. Çocuklar okul çıkışı geze geze evlerine doğru gidiyordu.
3. Hayvanat bahçesindeki kuşları yemlemeyi çok seviyordu.
4. Çocuk annesinden izin alarak bahçede oynamaya çıktı.
5. Çarşıdaki iş yerleri bugün erkenden açılmıştı.

" Kuşlar gibi kanatlarım olsa da tüm dünyayı dolaşsaydım."
Yukarıdaki cümlede gerçek hayatta olması mümkün olmayan, düş gücüne dayanan, hayal edilen bir durumun ifadesi vardır. Bu örnekte de olduğu gibi günlük yaşamda gerçekleşmesi mümkün olmayan, olması hayal edilen, zihinde tasarlanan olay ya da durumları ifade eden sözlere hayal ürünü ifadeler denir.

Örnekler :

1. Kedi fareye olan öfkesinden etrafa bağırıyordu.
2. Karga tilkinin oyununa nasıl geldim diye üzülüyormuş.
3. Çocukla tavşan neşe içinde gülüşüyorlardı.
4. Unutkan balık ne yapacağını yine şaşırmıştı.
5. Güneş bugün bize bir türlü gülümsemiyordu.



Etkinlik :

Aşağıdaki şiirde yer alan gerçek ve hayal ürünü ifadeleri söyleyin. Etkinliğin cevabı etkinliğin altında verilecektir.

Zerdali Ağacı

Havalar güzel gidiyor
Sen de çiçek açtın erkenden
Küçük zerdali ağacım,
Aklın ermeden.

Bak kurt gibi kalın yapılı
Görmüş geçirmiş ağaçlara
Küçük zerdali ağacım,
Pişman olursun sonra.

Şimdi okşar da hafif hafif
Bir gün yerden yere çalar rüzgâr
Küçük zerdali ağacım,
Bakma güzel gitsin havalar.

Sallansın dalların çocuklar gibi
Bakma güneş ısıtsın varsın
Küçük zerdali ağacım,
Sonra donarsın.

Zemheride  bahar mı olur
Akşamları seyret anlarsın
Sakın erkenden çiçek açma
Küçük zerdali ağacım.

Cevap :

Gerçek İfadeler : Havaların güzel gitmesi, zerdali ağacının erkenden çiçek açması vb.

Hayal Ürünü İfadeler : Zerdali ağacının aklının ermemesi, pişman olması vb.



Duygusal ve Abartılı İfadeler

Duygusal ve Abartılı İfadeler

" Tatil o kadar uzun sürdü ki bütün sınıf arkadaşlarım gözümde tütüyor."

Yukarıdaki cümlede özlem duygusu ağır basmaktadır. Cümleye özlem duygusunu katan ifade ise "gözümde tütüyor" sözüdür. Bu söz insana ait bir duygunun ifadesi olduğu için duygusal bir ifadedir.
Örnekte de olduğu gibi duyguları ön plana çıkaran, duygularla ilgili olan ifadelere duygusal ifadeler denilmektedir. Duygusal ifadeler insanların neler hissettiğini, o anki duygularının neler olduğunu belirten sözlerdir.

Örnekler :

- Ağaçlardan düşen sararmış yaprakları izlerken hüzünlenirim.
- Saatlerdir haber alamayınca tüm aile telaşa kapıldı.
- Yılanlar oldum olası beni ürkütmüştür.
- Yıllardır tanıdığım o arkadaşımı görmek bile beni sevindirir.
- Sonuçlar açıklanmak üzereyken içimi müthiş bir heyecan kapladı.

" Aylardan sonra onu karşısında görünce gözyaşları sel oldu aktı."

Yukarıdaki cümlede bahsedilen olayın normal şartlarda gerçekleşmesi mümkün değildir. Bu cümlede mantığa aykırı olan ifade "göz yaşları sel oldu aktı" sözüdür.
Bir şeyin olduğundan çok fazla ya da çok az gösterilerek anlatılmasına abartma denir. Abartma bildiren ifadelerde bahsedilen şey imkansız olmayabilir ama doğal olanın çok üzerinde ya da altındadır.

Örnekler :

- İki gündür bekleyen bulaşıklar dağ gibi olmuştu.
- Saatlerdir bekleye bekleye ağaç oldum.
- Beni burada bekle göz açıp kapayıncaya kadar geleceğim.
- O kadar büyük bir kalabalık vardı ki iğne atsan yere düşmezdi.
- Yine derliydi ve "bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır" diyordu.



Etkinlik 1:

Aşağıdaki cümlelerden duygusal ifade içerenlerin numarasını söyleyin. Etkinliğin cevabı altında verilecektir.

1. Yarışmada elde ettiği derece hepimizi sevindirdi.
2. Adam karanlık çökerken işten çıktı.
3. Ortaokulda yaşadığımız o güzel anılar aklımdan çıkmıyor.
4. Onun umursamaz halleri beni çileden çıkarmaya yetiyordu.
5. Eve giderken çantasını da yanına almıştı.
6. Yavru kediyi o halde görünce hepimiz çok üzüldük.

Cevaplar : 1- 3- 4- 6

Etkinlik 2:

Aşağıdaki cümlelerden abartılı ifade içerenlerin numaralarını söyleyin. Etkinliğin cevabı altında verilecektir.

1. Adam işini çok iyi yapıyordu.
2. Çıkalı beş saat oldu ama daha dünya kadar yol var.
3. Okul bizim eve iki saat uzaklıktaydı.
4. İlkokul öğretmenimi karşımda görünce heyecandan kalbim durdu.
5. Köye gidince mutluluktan uçuyordum.
6. Haberleri izlerken göz yaşları sel olmuştu.

Cevaplar : 2- 4- 5- 6

 Duygusal ve Abartılı İfadeler İle İlgili Test Soruları İçin Tıklayın>>>

 Duygusal ve Abartılı İfadeler İle İlgili Çalışma Kağıdı 

Abartılı İfadeler İle İlgili Örnekler

Karşılaştırma Bildiren İfadeler

Kişiler, varlıklar, kavramlar ya da durumlar arasındaki farklılık ve benzerliklerin ortaya konulduğu cümlelere karşılaştırma ifade eden cümleler denilmektedir. Karşılaştırma ifade eden cümlelerde iki varlığın kıyaslanması söz konusudur.

Örnek 1:
Hayattaki en önemli şey sağlıklı olabilmektir.
( Bu cümlede sağlık ile hayatta önemli yer tutan diğer şeyler karşılaştırılmıştır. )

Örnek 2 :
Benim elbisem de Ayşe'ninki kadar güzel.
( Bu cümlede kız kendi elbisesi ile Ayşe'nin elbisesi arasında bir karşılaştırma yapmıştır. )

Not : Karşılaştırma bildiren ifadelerin olduğu cümlelerde genellikle " daha, en, kadar, gibi, benzer olarak, buna rağmen, farklı vb." ifadelere sıkça başvurulur.

Örnekler :

- Eğlence programları spor programları kadar güzel değil
- Unutma seni benim kadar seven olmaz ki
- Bu yıl sıcaklık değerleri geçen yıla göre daha yüksek
- Şehrin en gösterişli mağazası buraya yapılacak.



Etkinlik :

Aşağıdaki cümlelerden karşılaştırma ifade edenlerin numaralarını söyleyin. Etkinliğin cevabı en altta yer alacaktır.

1. Abim yaşça kuzenimden büyüktür.

2. Kötü bir adam bütün çevresine zarar verir.

3. İşlerden fırsat buldu mu bize zaman ayırırdı.

4. Roman da hikaye kadar etkilidir.

5. Sen de en az benim kadar hızlı okuyabilirsin.

6. Söz verince mutlaka tutacaksın.

7. Onun kadar uzun olamayacağım.

8. Bundan önce oturduğumuz ev daha genişti.

9. Anlattığı hikaye çok komikti.

10. Siyah zeytin daha lezzetlidir.

11. Otobüs tren kadar yük taşıyamaz.

12. Buna benzer bir haberi yıllar önce okumuştum.

13. Sen de bizimle gelmek ister misin ?

14. Dünyaya benzer yeni bir gezegen keşfedildi.

15. Okul bizim hayatımızın parçasıdır.


Cevap : 1-4-5-7-8-10-11-12-14

Yakın Anlamlı Kelimeler

Yakın anlamlı kelimeler ile ilgili test için tıklayın ...

 İlk bakışta eş anlamlı gibi görünmesine rağmen aralarında az da olsa anlam farkı bulunan kelimelere yakın anlamlı kelimeler denir. Bu yüzden yakın anlamlı kelimeler aynı kavram alanına girerler ama eş anlamlı değildirler.

Örnek 1 :

Yaptığın davranış sebebiyle sana küstüm.
Yaptığın davranış sebebiyle sana darıldım.

     Yukarıdaki cümlede "küsmek" ve "darılmak" kelimeleri birbirine çok yakın anlam ifade eder ancak aynı anlamda değildir. İkisi de kırgınlık ifade eder ama küsmek darılmaya göre daha ağır bir kırgınlığın ifadesidir.

Örnek 2 :

Bu söylediğin kaçıncı yalan ?
Bu sözün yanlıştı.

     Yukarıdaki cümlede "yalan" ve "yanlış" kelimeleri yakın anlamlıdır. Yalan gerçeğe uymayan ve kasıtlı söylenen söz iken yanlış kasıtlı olmadan gerçeğe uymayan bir sözün söylenmesi anlamına gelir.



Örnek 3 :

Doğru söz er geç hak ettiği değeri bulur.
Dürüst davranışları ile örnek bir insandı.

     Yukarıdaki örnekte "doğru" ve "dürüst" kelimeleri yakın anlamlıdır. Doğru hata olmayan demekken dürüst davranışları ile sürekli doğru olan kişi demektir.

Uyarı :

Eş anlamlı sözcüklerle yakın anlamlı sözcükleri birbirine karıştırmamak için dikkat etmek gerekir.
Küsmek - Gücenmek ( Eş anlamlı )
Küsmek - Darılmak ( Yakın anlamlı )

Yakın anlamlı kelimeler ile ilgili test için tıklayın ...


Etkinlik :

Aşağıdaki kelimeleri tablonun sol sütununda yer alan kelimelerin yakın anlamlısını bularak karşısına yazın.

1- arkadaş 2- uyumak 3- gece 4- sonuç 5- fayda 6- kıyafet 7- temiz 8- cam
Kelime
Yakın Anlamlısı
Saf

Akşam

Dost

Kar

Kılık

Pencere

Karar

Yatmak



Konu anlatımını beğendiyseniz yazının başındaki "beğen" butonuna tıklayarak ya da hemen alttaki "paylaş" butonunu tıklayarak paylaşır mısınız ?

Eş Anlam ve Zıt Anlam İle İlgili Test Soruları

Eş Anlam ve Zıt Anlamlı Kelimeler İle İlgili Online Test Soruları

 1 . Aşağıdaki şıklarda yer alan sözcük çiftlerinin hangisinde farklı bir anlam özelliği vardır ?
A) Uzun- Kısa
B) Ağlamak- Gülmek
C) Hızlı- Yavaş
D) Özen- İtina

2.  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır ?
A) Aşağı yukarı yirmi yaşında bir gençti.
B) Genç adam yerinden hızla kalktı.
C) Kapıdan dışarı çıkınca etrafa bakındı.
D) Günlerdir aradığı kitabı elinde gördü.

3. "Sorunlarına barışçıl çözümler üretmek isteyen bir yapısı vardı."
Yukarıdaki cümlede altı çizili sözcüğün yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümlenin anlamı değişmez ?
A) Cevap
B) Yanıt
C) Problem
D) Özlem

4. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır ?
A) Üzüm üzüme baka baka kararır.
B) Akılsız dosttan akıllı düşman yeğdir.
C) Bir bilsen de bir bilene danış.
D) Demir tavında dövülür.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "mahalli" kelimesinin eş anlamlısı kullanılmıştır ?
A) Akşam bize karşı komşular geldi.
B) Dünya gittikçe yalnızlaşan insanlarla doluyor.
C) Yöresel kıyafetler içerisinde çok güzeldi.
D) Beni ne zamandır arayıp sormuyor.

6. " asil, saadet, kibar, meydan "
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak içerisinde verilen kelimelerden birinin eş anlamlısı kullanılmamıştır ?
A) Afrika'da yaşam alabildiğine sıcak geçiyordu.
B) Yeni müdür soylu bir karaktere sahipti.
C) Binlerce insan alanda toplanmıştı.
D) Onu bunca yıl sonra görmek büyük mutluluktu.

7.  Bazı ikilemeler zıt anlamlı sözcüklerin bir araya gelmesi ile oluşabilir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcüklerin bir araya gelmesi ile oluşmuş bir ikileme vardır ?
A) Bize çoluk çocuk toplanıp geliyorlar.
B) Yemekleri azar azar yemen gerekiyor.
C) Gençler yavaş yavaş dışarı çıktı.
D) Sunduğum öneriyi er geç kabul edecek.

8.

Kelime
Eş Anlamlısı
Zıt Anlamlısı
1
Hür
Özgür
Esir
2
Yaşam
Hayat
ölüm
3
Kibar
Nazik
Kaba
4
Soru
Sorun
Cevap

Yukarıdaki tablonun her satırında bir kelimenin eş anlamlısı ve zıt anlamlısı yazılmıştır. Kaç numaralı satır yazılırken bir hata yapılmıştır ?
A) 1     B)2      C)3     D)4



 9.  "Fatih Sultan Mehmet İstanbul'da önemli yapıtlar inşa ettirdi."
Yukarıdaki cümledeki altı çizili sözcüğün eş anlamlısı nedir ?
A) Okul
B) Eser
C) Resim
D) Camii

10. Bazı kelimelerin zıt anlamlısı bulunmamaktadır. Aşağıdaki kelimelerden hangisinin zıt anlamlısı yoktur ?
A) Resim
B) Gelmek
C) Aşağı
D) Savaş

11. " Adam hızlı adımlarla iş yerine doğru yürüdü. Mutlaka yolunda gitmeyen bir olay oldu diye düşünüyordu. Bir anda arkasından bir ses geldi. Sese doğru gitmeye başladı.
Aşağıdaki kelimelerden hangisi bu paragrafta geçen kelimelerden birinin zıt anlamlısı değildir ?
A) Yavaş
B) Koşmak
C) Ağlamak
D) Gelmek

12. Gazetelerde duymuşsunuzdur : "Nitelikli eleman aranıyor" ilanını. Acaba nedir bu "nitelikli eleman"
A) Güçlü eleman
B) Çalışkan eleman
C) Zeki eleman
D) Vasıflı eleman

13. "genç ve yaşlı" kelimeleri arasındaki anlam ilişkisi aşağıdaki şıklarda yer alan hangi kelimeler arasında vardır ?
A) Nemli- Rutubetli
B) Korkak- Cesur
C) Islak- Yaş
D) Fayda- Yarar

14. Aşağıdaki kelimeler aralarındaki anlam ilişkisine göre eşleştirilmiştir. Hangi kelimeler arasındaki anlam ilişkisi diğerlerinden farklıdır ?
A) Sonuç - Netice
B) Zayıf - Şişman
C) Kalın - İnce
D) Ucuz - Pahalı

15. "Öğretmeni Ali'ye 'Doğa' ile aynı anlama gelen kelime nedir?" diye bir soru sordu. Ali'nin doğru cevap vermesi için aşağıdaki kelimelerden hangisini söylemesi gerekir ?
A) Ağaç
B) Apartman
C) Deniz
D) Tabiat


Cevap Anahtarı
1
D
2
A
3
C
4
B
5
C
6
A
7
D
8
D
9
B
10
A
11
C
12
D
13
B
14
A
15
D