Sözcükte Anlam İle İlgili Test -2

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde " saat " kelimesi diğerlerinden farklı bir anlamda kullanılmıştır  ?
A) Sekiz saat boyunca aralıksız nöbet tutmuş .
B) Her saat başı odaya gelir kontrol ederdi .
C) Bu saatte kimsenin kapısını çalıp da rahatsız edemem .
D) Bizim köyden şehir merkezine altı saatte varılır.

2. Evlerine aldıkları eşyaların pahalı oluşunu ballandıra ballandıra anlatıyordu .
Yukarıdaki cümlede "ballandıra ballandıra" ikilemesi hangi anlamda kullanılmıştır ?
A) Fiilin devamlı yapıldığını belirtmek için
B) Dinleyeni imrendirecek bir biçimde bir şeyi övmek
C) Fiile abartılı bir anlam katmak
D) Anlatırken keyif aldığını belirtmek

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük kullanılmamıştır ?
A) Makalelerinde anlaşılır bir dil kullanmaya özen gösteriyor .
B) Şiirde yarım kafiye başarılı bir biçimde kullanılmış .
C) Üç perdelik bir komedi ile sevenlerinin karşısına çıkacak .
D) Herkes eleştiriyor ama hiç kimse onun açısından bakmayı denemiyor .

4. "Sızmak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde "gizli tutulan bir haberin duyulması" anlamında kullanılmıştır ?  
A) Gazete içerisinde haber sızdıran birileri vardı.
B) Tuvaletin duvarından dışarıya su sızdığını tespit ettik .
C) Sınırdan sızmaya çalışan bir grup terörist tespit edildi .
D) Bakkala gönderileceğini anlayan çocuk hemen dışarı sızdı .

5.
" Çok çabuk kızan bir yapısı vardı. Söz gelimi biri televizyonun önünden geçse hemen sinir olurdu . "
Yukarıdaki parçada altı çizili sözcüğün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır ?
A) Çamaşırları toplamış üstelik hepsini tek tek katlamıştı .
B) Sözün özü bundan sonra kimsenin sözüyle hareket etmem .
C) Bazı insanlardan mesela çok konuşanlardan hoşlanmıyorum .
D) Anlaşılan ona verdiğimiz değeri anlayamayacak .

6.
(1) Çocukların çığlıkları dört bir yanda yankılanıyordu (2) Seslerden ürken serçeler de çığlık atmaya başlamıştı . (3) Kıyıdaki tamirhaneden takırtılar geliyordu . (4) Bu hengameye bir de atların kişnemesi karışmıştı.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde yansıma kelime kullanılmıştır ?
A)1     B)2     C)3     D)4

7. Aşağıdaki kelimelerden hangisi diğerlerine göre geniş kapsamlıdır ?
A) Karanfil        B) Bitki
C) Çiçek           D) Canlı

8. Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili kelimelerden hangisi mecaz anlamda kullanılmamıştır ?
A) Gönül dünyasındaki hüzün yüzüne vurmuştu .
B) Eski dostlarla görüşürsen biraz olsun açılırsın .
C) Bu mahallede sokaklar, evler her gün biraz daha eskir .
D) Yaşadığı mutluluk adeta gözlerine sıçramıştı .

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "asıl" kelimesi " bir haber ya da sözün doğru olmaması" anlamında kullanılmıştır ?
A) Memur nüfus cüzdanının aslını istedi .
B) Babamın asıl işi berberlikti .
C) Asıl sorunumuz kimsenin bir birini dinlememesi derdi .
D) Müdür ile ilgili söylenenlerin aslının olmadığı anlaşıldı .

10. "Müzik onun için bir tutkuydu . Bu tutku yüreğinde kabarınca bir tarak bile mikrofon olur bağıra bağıra içini dökerdi . "
Yukarıdaki parçada altı çizili kelimelerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır ?
A) Tutkuydu      B) Kabarınca
C) Tarak            D) Yüreğinde

11. "Karıştırmak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde " bir şeyi fazla özenmeden incelemek " anlamında kullanılmıştır ?
A) Babası ceplerini karıştırmasına çok kızmıştı .
B) Evsiz adam bir şeyler bulmak umuduyla çöpü karıştırdı .
C) Telefonun tüm ayarlarını  karıştırdı ve en sonunda bozdu
D) Arkadaşımı beklerken masadaki kitapları karıştırdım .

12.
" Hatırı sayılır bir mal varlığı vardı ama sıradan bir hayat yaşıyordu  "
Yukarıdaki cümlede altı çizili sözcüğün kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır ?
A) Yeni aldığı elbise eskisinden kötüydü .   
B) Oturup da doğru dürüst bir yemek yediğini görmedim .
C) Onun da diğer insanlardan pek bir farkı olmadığını anladım .          
D) Kendine has gösterişli bir yaşamı vardı .

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nitelik ve nicelik bildiren sözcükler bir arada kullanılmıştır  ?
A) Yıllarca bu günün hayaliyle yaşadık .
B) Bembeyaz elbisesiyle önümüzden yavaşça geçti .
C) O çok konuşan , az soru soran biriydi .
D) Bu işte iyi para kazanmıştı .

14. " Sürünmek " sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamıyla kullanılmıştır ?
A) Düşman kuvvetleri sürünerek yaklaşıyordu .
B) Üzerine çok ağır bir kolonya sürmüş .
C) Yeni boyanan duvarlara sürünmeden ilerleyin !
D) Fakirlikle, sürünerek bir hayat yaşadı .

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük gerçek anlamıyla kullanılmamıştır ?
A) Bu sorunun üzerine eğilmenin vakti geldi .
B) Kuşlar pencerenin önünde ötüyordu .
C) Kapının arkasında bir gölge vardı.
D) Karşımdaki adam çok sinirli gözüküyordu .

Sözcükte Anlam İle İlgili Test -2 


Cevap Anahtarı
1
C
2
D
3
D
4
A
5
C
6
C
7
D
8
C
9
D
10
B
11
D
12
C
13
B
14
D
15
A



Anlam Özelliklerine Göre Sözcükler

Soyut-Somut Anlamlı Sözcükler
"Masanın üzerinde 2 bardak 1 tabak ve 2 arkadaş oturuyordu. Dışarıda bolca yıldız ve kocaman bir ay vardı. İki dost derin hülyalara ve rüyalara dalmıştı."
 Yukarıdaki metinde yer alan altı çizili kelimelerden bazıları duyu organlarımız aracılığı ile algılayabildiğimiz kavramlardır. Örneğin bardak, tabak,  yıldız kelimeleri gözümüzle görebildiğimiz varlıkların adıdır. Varlığını duyu organlarımız ile algılayabildiğimiz kavramların adı olan sözcüklere somut anlamlı sözcükler denir.
 Yukarıdaki metinde geçen bazı kelimeler duyu organlarımız aracılığı ile algılanamaz. Örneğin hülya ve rüya kelimelerini duyu organlarımız ile algılayamayız. Varlığını duyu organlarımız ile kavrayamadığımız varlıkların adı olan sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir.
 Genel-Özel Anlamlı Sözcükler
Çeşitli özellikleri benzeyen varlıkların genel adı olan sözcüklere genel anlamlı sözcükler denir. Örneğin gül lale papatya gibi türlerin genel adına çiçek denir.
 Söylendi zaman tek bir varlığı aklımıza getiren sözcüklere özel anlamlı sözcükler denir. Gül, lale kelimeleri özel anlamlıdır.
 Nitel-Nicel Anlamlı Sözcükler
 Bir şeyin azlık çokluk gibi ölçülebilen özelliklerini gösteren kelimelere nicel anlamlı kelimeler denir.
örnek: Bu hafta 4 film izledim.
 Bir varlığın ya da kavramın ölçülemeyen çeşitli özelliklerini bildiren kelimelere nitel anlamlı kelimeler denir.
Örnek: Güzel bir maç oldu. 

Cümlenin Ögeleri-1

Bir yargıyı ifade etmek amacıyla bir araya gelmiş olan kelimeler topluluğuna cümle adı verilmektedir. Cümleyi oluşturan kelime ya da kelime grupları cümle içerisinde birtakım görevler üstlenmektedir. İşte cümle içerisinde görev alan bu kelime ya da kelime gruplarına cümlenin ögeleri denir. Cümlenin ögeleri temel ögeler ve yardımcı ögeler olmak üzere iki grubu ayrılır.
 A. Temel Ögeler
 Bir kelime grubundan oluşan yapıya cümle adını verebilmemiz için mutlaka bulunması gereken ögelere temel ögeler denir. Temel ögeler özne ve yüklemdir.
 1. Yüklem :
 Bir cümlenin en temel unsurudur. Tanımlarda genellikle cümlede iş, oluş, hareket anlamı taşıyan çekimli fiillerdir denilir. Bu tanım doğru olmakla birlikte eksiktir de. Çünkü cümlede yüklem çekimli fiil olabileceği gibi ek fiil aracılığıyla yüklem olmuş bir isimde olabilir. Bunu şu şekilde örneklendirelim.
 - Hayat birçok sıkıntılarına rağmen güzeldir. ( Bu cümlenin yüklemi olan "güzeldir" kelimesi ekfiilin geniş zamanı ile yüklem olmuş bir isimdir. )
- güzel günlari bir gün mutlaka göreceğiz. ( Bu cümlede yüklem kip ve kişi eki ile çekimlenmiş bir fiildir. )
 Not 1: yüklem tek kelimeden ya da birden fazla kelimeden oluşabilir.
- Bugün evde değiliz.
- Kimse telefon etmedi.
 Not 2 : Yüklem her tür kelimeden oluşabilir
- Anneler güzeldir. ( isim )
- Hava yağışlı gibiydi. (edat grubu)
- En aklı başında olanımız oydu. (zamir)
- Her gün aynı yerde bekliyorum. (fiil)
- Elif sevimli bir çocuktu. (sıfat )
 2. Özne :
 Cümlede eylemi ( iş, oluş, hareketi) yapan ya da belirtilen yargının gerçekleşmesinde etkili olan unsurdur. Özneyi bulmak için yükleme kim ve ne soruları yöneltilir.
 - Annesi akşama kadar dikiş yaptı. ( dikiş yapma işini gerçekleştiren kişi)
- Okuldan koşarak geldi. ( Koşarak gelen kişi o. )
- Saat hızla yere düştü. ( düşen şey saat)
 Not : Öznenin üç çeşidi vardır. Bunlar ve özellikleri kısaca şöyledir:
 1. Gerçek özne : İşi yapanın belli olduğu cümlelerde vardır. Açık özne ve gizli özne diye iki şekli olur.
- Halil dünya rekoru kırdı. ( Halil işi yapandır ve açıkça söylendiği için açık özne olur.)
- Dünya rekoru kırdı. ( kim rekor kırdı ? sorusunun cevabı O'dur ve cümlede söylenmediği için gizli özne olarak adlandırılır. )
2. Sözde Özne : Edilgen çatılı cümlelerde aslında nesne olmasına rağmen cümlede özne gibi görülen ögelerdir.
 - Camlar boyandı. ( boyanan ne ? -camlar. Aslında camlar işi yapan öge değil ama çatı özelliği sebebiyle işi yapanmış gibi gözüküyor. )
- Ali camları boyadı. ( kim boyadı? - Ali. Dikkat edilecek olursa gerçek özne kullanıldığında yukarıdaki cümlede özne gibi duran cam kelimesi nesne olmuştur.)
 3. Örtülü Özne :  Edilgen çatılı cümlelerde gerçek özne "-ce tarafından" vb. ifadelerle cümlede söylenirse bu ögeye örtülü özne denir.
 - Yük trenleri kaymakamlığımızca hizmete açıldı. ( bu cümlede yük trenleri sözde özne, kaymakamlığımızca kelimesi ise örtülü öznedir.

Cümlenin Ögeleri-2

Cümlenin Ögeleri-1 konu anlatımımızda cümlenin temel ögeleri olan özne ve yüklem ile ilgili bilgileri verdik. Bu konu anlatımımızda da cümlenin yardımcı ögeleri üzerinde duracağız.
 B. Yardımcı Ögeler
 1. Nesne : Öznenin yaptığı işin etkilemiş olduğu varlığa nesne denir. Nesneler ek almaları ya da almamaları durumuna göre ikiye ayrılırlar.
 A. Belirtili Nesne : Yükleme sorulan neyi, kimi sorularına yanıt verir. İsmin hal eklerinden belirtme hal ekini(-ı/-i) almıştır.
 - Kedi dakikalarca kapıyı bekledi.
- Eski günleri bir türlü unutamıyordu.
- Son olaydan sonra kimseyi bir daha görmedi.
- Polis evi didik didik aradı.
 B. Belirtisiz Nesne : Yükleme sorulan ne sorusu ile bulunur. Burada önemli olan nokta özneyi bulurken de ne sorusu sorulabildiği için yanlış yapmamak amacıyla önce özneyi bulmamız gerekir.
 - Bize ekmek getirdi.
 2. Zarf Tümleci ( Zarf Tamlayıcısı) :
 Yüklemi zaman, durum vb. yönlerden açıklayan ögedir. Yükleme sorulan "ne zaman, niçin, ne kadar, nasıl, kim tarafından kim ile , ne ile vb. " soruları sorulur.
 - Bana üzgün üzgün bakıyordu.
- Beklenen görüşme yarın gerçekleşecek.
- İzleyiciler soğuktan adım atamaz olmuştu.
- Soğuk bir kış günü karşıma çıktı.
 Not :
Yer yön bildiren kelimeler eğer yalın halde olursa zarf tümleci, ek alırsa aldığı eke göre belirtili nesne ya da dolaylı tümleç olur.
 - Kız okuldan gelince hemen yukarı çıktı ( zarf tümleci)
- Ses yukarıdan geldi. (dolaylı tümleç)
- Yukarıyı iyice temizle. ( belirtili nesne)
 3. Dolaylı Tümleç ( Yer Tamlayıcısı) :
 Cümleyi yönelme, bulunma ve çıkma anlamları yönünden tamamlayan ögedir. Genel olarak ismin -e, -de, -den hal eklerini almış olan kelimeler dolaylı tümleçtir.
 - Duydukları ses karşı evden geliyordu.
- Yarın erkenden okula gidecek.
- Aradığı şeyi evde buldu.
- Aradıkları hırsız karşı evden çıktı.
- Yemekten sonra bize geldiler.
Not : -e/-den eki alan sözcük yükleme sorulan nasıl sorusuna cevap verirse ve sebep anlamı kazanırsa zarf tümleci olur.
- Korkudan ne diyeceğini bilemedi.
 Cümlenin Ögeleri Önemli Noktalar
 - Ögeler tek sözcük olabileceği gibi birden fazla sözcükten de oluşabilir.
- Ögelerin açıklayıcıları da cümlede yer alabilir.
( Anne, o kutsal varlık, unutulur mu hiç. )
- Cümlede tek bir yükleme birden fazla öge bağlanabilir.
- Ögelere ayırırken tamlamalar, deyimler vb. kelime grupları bölünmez.
- Ögelere ayırırken hitaplar, ünlemler ve bağlaçlar cümle dışı unsur olarak değerlendirir.
- Cümlede vurgulanan öge yüklemden önce gelir.

Cümlede Anlam İle İlgili Test Soruları

CÜMLEDE ANLAM TEST SORULARI

1-Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde  “tepe” kelimesi  aynı manada  kullanılmıştır?
I. Yaşı küçük olmasına rağmen  tepesi açılmıştı.
II. Adam büyük büyük ağaçların tepesine tırmanıyordu .
III. Tecer Dağı'nın tepesi çiçeklerle doluydu .
IV. Ağaçların altında dolaşırken tepemize elmalar düştü .
A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV D) III ve IV

2-" Kalplerinde nefret değil aşkı taşıyanlara sevginin ne olduğunu anlatabilmek imkansızdır . "Cümlesinde hangi iki sözcüğün yerleri değiştirildiğinde cümle anlamlı olur?
A) nefret-sevgi
B) nefret- aşk
C) aşk-sevgi
D) kalp-nefret


3- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmamıştır?
A) Ülkemiz bugünlerde çok sıcak .
B) Takımın en iyisi Ali'ydi.
C) Çocukların hepsi bahçede bekliyordu .
D) Okur-yazar oranı o yıllarda da çok yüksekti .
   
4-“Kırmızı kapı beyaz duvara çok yakışmıştı  ancak eşyaların koyu rengi bunlarla hiç uymamıştı .”
Bu cümledeki hangi kelimeler varlıkların niteliğini belirtmektedir ?
A) kapı - duvara - ancak
B) çok - beyaz - uymamıştı
C) kırmızı - beyaz - uymamıştı
D) kırmızı - beyaz – koyu

5- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "maddiyata çok düşkün" manası vardır ?
A) Yaptığı hata ona çok pahalıya mal oldu .
B) Bu kadar mal canlısı bir adamla karşılaşmamıştım .
C) Kurduğu iş yerinin karı onu çok mal sahibi yaptı .
D) Çevresinde malı mülkü onun kadar olanı yoktu .

6 - Aşağıdaki altı çizili kelimelerden hangisinde pekiştirme anlamı bulunmaktadır ?
A) Bu olaydan sonra kendisine  bembeyaz bir sayfa açtı.
B) Sarımsı dişleriyle gülümsemek hiç yakışmıyordu .  
C) Daldan topladığı eriklerin  acımtırak bir tadı var.
D) Kardeşi büyükçe oyuncak almıştı ona .


7- 1. Bu soruları yalnızca sen çözebilirsin .
    2. Bu soruları uğraşırsan çözebilirsin .
    3. Bu soruları hemen çözmelisin .
    4. Bu soruları senden başka kimse çözemez .
Yukarıdaki cümlelerin hangi ikisi anlam olarak aynıdır ?

A) 1–4 B) 1–3 C) 2–3 D) 3–4

8 - 1-söylemekten  2-kırıcı da olsa  3-dürüst kalabilmek için  4-korkmayınız  5-gerçekleri
Yukarıdaki sözcük ve sözcük gruplarından anlamlı ve kurallı cümle oluşturulduğunda sıralama nasıl olur?
A) III-II-V–I-IV          B) II–III–V–IV-I
C) III–IV–II–V–I         D) III–V–I–IV–II

9-"Gün" kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yaşantı, hayat" anlamlarında kullanılmıştır ?  
A) Muayene olmak için hastaneden randevu aldım .
B) Yirmi güne kadar beklenen haber gelir .
C) Zavallı adam ahir ömründe bir gün görmedi .
D) Buralarda kış günleri çok soğuk geçer .  

10-"Boy" kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde " büyümek " manasına gelecek şekilde kullanılmıştır ?  
A) Arpalar iyiden iyiye boy vermeye başlamıştı .  
B) Çocuğun boyu yaşıtlarına göre çok uzundu .
C) Bu çubuklardan iki boy alsak işimizi görür .  
D) Yol boyunca ağzından tek kelime çıkmadı .

11- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere " ama " bağlacı getirilemez ?  
A) Çok meşhur bir yazarmış .........ben tanıyamadım .
B) Gücenmeyin ........ben bu isteğinizi yerine getiremeyeceğim .
C) Yeni bir kursa yazıldı ......... henüz başlayamadı .  
D) Bu elbise çok güzel ..... üzerine çok yakışmış .  

12 - Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "adam" kelimesi  "huyu iyi insan " anlamında kullanılmıştır?
A) Adam başı iki kitap zor düşüyor .
B) Fatih gerçekten adammış ki kavgaya tutuşmadı.
C) Bu işleri takip etmek için özel adamları var .  
D) Hoca onun iyi adamıdır .  


13 -"ilişmek" kelimesi , aşağıdakilerden hangisine "kalıcı olmayan , eğreti duran " anlamı katmıştır?
A) O yorgunlukla köşeye ilişiverdim .  
B) Masada duran kurabiyelere kimse ilişmesin .  
C) Elim kalemliğe ilişmiş olmalı ki bütün kalemler etrafa saçıldı .  
D) Ders çalışırken kimsenin ilişmesini istemem .

14 -"Bilmek" kelimesi  aşağıdaki cümlelerin hangisinde "tanımak, hatırlamak" manası katmıştır ?
A) Sana teşekkürü bir borç biliyorum .  
B) Markette gördüğümüz adamın kim olduğunu bildin mi ?  
C) Annemin bana niye kızdığını biliyor musun ?  
D) Ben de seni vefalı bir adam bilmiştim .

15- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "aşamalı bir durum" söz konusudur ?
A) Kedisiyle her gün bu parkta gezinir .
B) İkide bir sana laf dokundurmaya çalışıyor .  
C) Hep kendi çocuklarından bahsediyor .
D) Takım her geçen gün daha da güçleniyor .

16- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmıştır ?
A) Sen kendinden başkasını sevemez misin ?  
B) Onun en büyük eksikliği insanlara tepeden bakmasıdır .  
C) Güzel bir gole imza attı .
D) Sınavda en yüksek notu alabilmek için çok çabaladı .

17- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir tanımlama yapılmıştır ?  
A) Satirik şiir toplumsal aksaklıkları dile getiren şiir türüdür .  
B) Didaktik şiir duygulardan ziyade bilgiyi ön plana alır .
C) Şair dediğin içerikten çok biçime önem vermelidir .  
D) Bana göre her şiirin insanı saran bir yanı vardır .

18- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yazılmak" kelimesi "kaydolmak" anlamında kullanılmıştır ?
A) Listenin en başına onun adı yazıldı .
B) Bu kitap 19. yy.da yazıldı .
C) Çok konuşunca başkan adını tahtaya yazdı .
D) Bu yıl özel bir okula yazıldı .   
Cevap Anahtarı
1
B
2
B
3
C
4
D
5
B
6
A
7
A
8
A
9
C
10
A
11
D
12
B
13
A
14
B
15
D
16
B
17
A
18
D
19

20