G Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Gafile kelam, nafile kelam : Anlamak istemeyen, dinlemek gibi bir amacı olmayan insanlara söylenilen sözler boşuna gider.
- Gammaz olmasa tilki pazarda gezer : Kanuna aykırı, gizli saklı işler yapanlar sağda solda laf taşıyanlardan korkarlar. Bu yüzden ulu orta rahat rahat gezemezler.
- Garibin yardımcısı Allah'tır : Kimsesizlerin, fakirlerin eğer kalplerinde Allah inancı varsa başka yardımcıya ihtiyaçları yoktur. Onların en büyük yardımcısı Allah olur.
- Garip kuşun yuvasını Allah yapar : Kimsesizlerin, fakirlerin maddi durumları olmasa bile Allah onlara ummadıkları bir yerden kapı aralar ve darda bırakmaz.
- Gelen gideni aratır ( Gelen gidene rahmet okutur ) : Bazen çalışmaktan hoşlanmadığımız,hiç beğenmediğimiz insanlar gidip de yerine başka biri geldiğinde o gitsin diye dualar ettiğimiz kişiye hasret kalabiliriz. Bu atasözü genellikle amir-memur ilişkilerinde sıkça kullanılır.
- Gelene git denilmez : Türk adetleri gereğince habersiz dahi olsa evimize gelmiş olan birilerini geri çevirmek olmaz. Elimizden geldiği kadar onların gönlünü hoş etmeliyiz.
- Gemisini kurtaran kaptan : İşlerin karıştığı kimsenin ne yapacağını bilmediği anlarda, öyleleri vardır ki soğukkanlılığı ile zor durumun üstesinden gelir ve hem kendini hem beraberindekileri rahatlatır. 

H Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Hacı Mekke'de, derviş tekkede : İnsanların rahat ve mutlu olabilmeleri için sevdikleri yerlerde bulunmaları gerekir. Yani ait olduklarını hissettikleri yerde mutlu olabilirler.
- Hacı hacı olmaz gitmekle mekkeye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye: Bir işi doğru düzgün yapabilmek için samimi olmak gerekir. O işin gerekleri doğru dürüst yapılmazsa aldığımız ünvanlar hak edilmiş olmaz yalnızca lafta kalır.
- Hacı hacı Mekke'de bulur : Fikri ve yaşam tarzı birbirine örtüşen insanlar bir yerlerde mutlaka karşılaşırlar. Çünkü gittikleri, gezdikleri yerler aynıdır.
 - Haddini bilmeyene bildirirler : Herkesin toplum içerisinde bir yeri ve konumu vardır. Kişi konumunu unutur ve farklı davranışlar içerisine girerse hemen haddini bildiren birileri çıkar.
- Hak diyince akan sular durur : Bir meselede hakka,hukuka uygun karar verildiği zaman hiç kimse ağzını açamaz. Adalet dağıtanlardan şüphe edilmediği zaman kimse şikayetçi olmaz. 
- Hak gelince batıl gider : Kur'andaki "Hak geldi, batıl zail oldu." ayetinden ilham alarak Türk halkının ortaya çıkardığı bir atasözüdür. Manası ise bir anlaşmazlık durumunda adalete uygun hüküm verildiği zaman, haksız olanlar dağılıp gider anlamına gelmektedir.
- Hak yerde kalmaz : Gerçekler ne kadar da gizlenmeye çalışılsa, bir gün mutlaka açığa çıkar. 

I Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Irmak kenarına çeşme yapılmaz : Bir işe girişirken hedef kitlenin özellikleri ve ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Yapacağımız iş bulunulan yerde bol bulunan bir şey olmamalı.
- Irmaktan geçerken at değiştirilmez : Bir iş yaparken işe başlamadan önce ne yapılacağı önceden planlanmalıdır. İşin ortasında yeni bir şeyler denemek fayda sağlayım derken zarar getirir.
- Irz insanın kanı pahasıdır : Irz bir kimsenin asla dokundurmayacağı namusu ve iffetidir. Bunlara karşı bir saldırı olduğunda hiç düşünmeden canı pahasına kendini korur.
- Islanmışın yağmurdan pervası yoktur : Perva korku demektir. Bir insanın daha önce başına bir olumsuzluk gelmişse bir daha aynı şeyle korkutulmaya çalışırsa aldırış etmez.
- Issız eve it buyruk: Bir iş ya da mala kimse sahip çıkmadığı zaman o iş liyakatsiz, işe yaramaz kimselerin eline geçer. 
- Isıracak köpek dişini göstermez : Bizimle ilgili kötülükler planlayan, düşmanlık yapmak için fırsat arayan insanlar bunu açıktan haber vermez. Bu yüzden bağırıp çağıran, tehdit vari konuşan insanlara değil de sinsice yaklaşan düşmanlara karşı uyanık olmak gerekir. 
- Isırgan ile taharet olmaz : Bu atasözü iki anlamda kullanılabilir. İlk olarak kötü karakterli insanlardan iyi şeyler beklenmez. Diğer anlamı ise her işin kendine göre bir araç-gereci vardır. Başka araçlarla istenilen netice alınamaz. 

İ Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- İbadet de gizli, kabahat de : İbadet gösteriş için yapılmaz aynı şekilde kabahatlerde utanılması gereken şeyler olduğu için gurur verici bir şeymiş gibi açıklanmaz. 
- İki at bir kazığa bağlanmaz : Aralarında iletişim bozukluğu olan iyi anlaşamayan iki kişiye aynı işi beraber yapmaları söylenirse kısa sürede sorun çıkar.
- İki baş bir kazanda kaynamaz : Fikri yapıları, hayat tarzları değişik iki kişi ortak bir noktada buluşamayacakları için birlikte bir iş yapmaları çok zordur.
- İki cambaz bir ipte oynamaz : Hilekarlığı nam salmış iki kişi aynı işte beraber çalışamaz. Çünkü sürekli birbirlerinden tereddüt ederler.
- İki dinle bir söyle : Başarılı bir iletişim kurabilmek için insanların sürekli konuşmaması gerekir. Akıllı bir insanın yapması gereken konuşanı iyi dinlemek ve sonra söz almaktır.
- İki el bir baş içindir : Allah insanları yaratırken kendi ihtiyaçlarını ve geçimini sağlayabilecek yeteneklerle donatmıştır. İnsan aklını kullanır ve çalışırsa kimseye muhtaç kalmaz.
- İki karpuz bir koltuğa sığmaz : Gerçek manada hakkını vererek bir işi yapmak için o işe konsantre olmak lazım. Farklı farklı işler aynı anda yapılmaya çalışıldığı zaman istenilen sonuç elde edilemez. 

K Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Kalaylı bakır küflenmez : Hiç kimse tertemiz, ahlaklı, namuslu insanları lekeleyemez. 
- Kalp kalbe karşıdır : Aralarında sevgi ve muhabbet duguları bulunan kimseler sürekli birbirlerini düşünür ve iyi şeyler hissederler.
- Kalıp kıyafetle adam, adam olmaz : Bir kişi değerli kılan vasıflar; ahlak, edep, beceriklilik, saygı, sevgi vb.dir. Eğer bunlar yoksa üzerindeki kıyafetin kalitesi onu adam yapmaya yetmez. 
- Kanaat gibi devlet olmaz : Elindekilerle yetinmesini bilen, ihtiras peşinde koşmayıp kanaat edenlerin için en büyük makam budur.
- Kanatsız kuş olmaz : Bir insana görev ya da sorumluluk verirken gerekli donanımları sağlamak gerekir. Gerekli adet ve edevat sağlanmadan birisinden başarı  beklemek gereksiz olur.
- Kanı kanla yumazlar, kanı suyla yurlar : Düşmanlıklar, düşmanlık yaparak bir çözüme ulaştırılmaz. Kavgaların bitmesi için kötülükler karşısında iyilikle cevap verebilecek insanlara ihtiyaç vardır. 
- Kara haber tez duyulur : Kötü haberler kısa sürede ağızdan ağıza yayılır ve herkes haberdar olur. 

L Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Leyleğin ömrü laklakla geçer : Amacı olmayan, tembel, işsiz güçsüz insanların hayatları sağda solda boş laflar etmekle geçer. Bu gibi insanlardan mümkün olduğu kadar uzak durmak gerekir.
- Lodosun gözü yaşlı olur : Güneybatı yönünden esen rüzgarın çoğu zaman yağmur getireceğini ifade eden halkın tecrübelerine dayalı bir atasözü.
- Lokma çiğnenmeden yutulmaz : Hangi iş olursa olsun başarıya ulaşması için bir emek sarf edilmesi gerekir. Lokmayı çiğnemeden yutarsak nasıl ki midemize zarar verir, emek harcamadan kazanılan para da haramdır ve günah getirir.
- Laf torbaya girmez: Bir sözün ağızdan çıktıktan sonra artık dönüşü yoktur. Bu yüzde n konuşmadan önce iyi ölçüp tartmalıyız ki sonradan pişman olmayalım.
- Lafla peynir gemisi yürümez : Ben şöyle yaparım, ben böyle yaparım demekle hiçbir yere varılmaz. eyleme geçmek  gerekir. Aksi taktirde söylenenler kağıt üzerinde kalmaktan öteye gidemez.
- Latife, latif gerek : Şaka yapmak insanların çok sevdiği bir şeydir. Ancak şakanın bile ince, kibar olması gerektiğini unutmamak gerek. 

M Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Mahkeme kadıya mülk değil : İnsanlar bulundukları makamların kendilerine emanet olduğunu akıllarından çıkarmamalıdır. Buraların büyüsüne kapılıp banim zanneder ve kötü kullanırlarsa halka ihanet etmiş olurlar. 
- Mal bulunur can bulunmaz : İnsan çalışarak mal mülk edinebilir ancak mal sevdasıyla canını tehlikeye atacak işlerden kaçınmalıdır. 
- Mal canın yongasıdır : Mal insanın çalışarak kazandığı ve hayatını devam ettirmesi için gerekli birikimleridir. Mecburen malını korumaya çalışacaktır. 
- Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır : Mart ayı baharın başlangıcı olduğu için artık havalar ısındı diye düşünürüz. Ancak öyle soğuklar olur ki evde odun namına ne varsa yaktırır.
- Martta yağmaz, nisanda dinmezse sabanlar altın olur : Mart ayı çok soğuk olduğu için bu ayda yağan yağmur ürünler için iyi olmaz. Nisan yağmurları ise çokbereketli olduğu için ne kadar çok yağsa iyidir. Bu yüzden martta yağmaz da nisanda bol bol yağarsa çok bereketli olur.
- Mayasız yoğurt tutmaz : Bir işten başarı bekleniyorsa, işe başlamadan önce sermaye, araç-gereç gibi birtakım faktörlerin hazır hale getirilmesi gerekir. 
- Maşa varken elini ateşe sokma : Hangi iş olursa olsun onu yapmak için uygun bir yol vardır. Bu yolu belirlemek ve ona göre hareket etmek gerekir. Diğer bir manada ise her işi yapabilecek uzman kişiler vardır. Hangi iş olursa olsun o kişileri bulmak ve onlara yaptırmak gerekir.

N Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Namazda gözü olmayanın ezanda kulağı olmaz : Bir işi yapmak için istekli olmayan insanlar, o işin ayrıntılarına pek dikkat etmezler. Bir işte titiz ve dikkatli olmak için o işe gönül vermek gerekir.
- Ne doğrarsan aşına o çıkar kaşığına : Hayatta yaptığımız işlere uygun olarak karşılık görürüz. İyilik yapıp da kötülük görmek ya da tersi bir durum istisnalar dışında olmaz.
- Ne ekersen onu biçersin : insanlar davranışlarının karşılığını alırlar. Kötülüklerin karşılığı kötülük, iyiliklerin karşılığı ise iyiliktir.
- Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör : Hayatta her zaman ihtiyatlı davranmak gerekir. Tehlikeli işlere girmezsek sonuçları için kaygılanmamıza da gerek kalmaz.
- Ne oldum dememeli, ne olacağım demeli : Zenginliğe, mala, mülke güvenerek insanlara tepeden bakmamak gerekir. Çünkü bu tür şeyler geçicidir. Her şeyi bir anda kaybedebiliriz. Bu yüzden şu anki durumumuza çok fazla güvenmemek gerekir.
- Ne verirsen elinle o gider seninle : Bu dünyada insan zenginde olsa, fakir de olsa diğer aleme geçerken yanında bir şey götüremez. İnsanlarla beraber sonsuz aleme gidecek olan şeyler dünyada iken yapmış oldukları iyiliklerdir. 
- Ne yavuz ol asıl, ne şaşkın ol basıl : Hayatta başarılı olmak için dengeli olmak gerekir. Ne kavgacı ne de pısırık durmak iyidir. Orta yolu tutturmak gerekir.

O Harfi İle Başlayan Atasözleri ve Açıklamaları

- Oduncunun gözü omçada, dilencinin gözü çömçede : İnsanlar yaptıkları işin yada ilgi duydukları alanların gerek gördüğü alet, edevatlara daha fazla ilgi duyarlar. 
- Olacakla öleceğe çare bulunmaz : Allahın insanlar için yazmış olduğu bir kader vardır ve bu kaderi bizlerin değiştirmesi mümkün değildir. O yüzden başımıza gelen felaketler için dövünmek yersizdir.
- Olan dört bağlar, olmayan dert bağlar : Zengin varlıklı insanlar istedikleri gibi rahat bir hayat yaşarken, fakirler sıkıntılr yüzünden sürekli dertlenirler. 
- Olsa ile bulsayı ekmişler, hiç bitmiş : ''Şöyle yapsak şu olur, böyle yapsak bu olur'' gibi boş sözlerle vakit geçirenlerin eline bir şey geçmez. İş yapmak isteyen kişi vakit geçirmeden hareket eder.
- Ortak (Kuma) gemisi yürümüş, elti gemisi yürümemiş : Bu atasözü eltilerin yani kardeş karılarının birbiriyle anlaşmalarının çok zor olduğunu anlatıyor. Öyleki kumalar bile anlaşabilir ama eltiler anlaşamaz diyor.
- Osmanlı'nın ayağı üzengide gerek : Bu atasözümüz devletin gelişmesi, büyümesi, yayılması için en üst kademesinden en alt kademesine kadar tüm halkın hareket halinde olması gerektiğini vurgulamaktadır. 
- Otu çek köküne bak : Bir insanın nasıl biri olduğunu tam anlamıyla bilmek için o kişinin soyunu sopunu iyi araştırmak  gerekir.

Ö Harfi İle Başlayan Atasözleri ve açıklamaları

- Ödünç güle güle gider, ağlaya ağlaya gelir : Birisine bir şey verildiğinde veren yardımcı olduğu, alan ise işi görüldüğü için mutlu olur. Ancak ödeme ya da teslim etme günü gelince ya ödemekte zorlanıldığı için ya da alınan eşya yıprandığı için taraflar mutsuz olur. 
- Öfke ile kalkan zararla oturur : Öfke insanların mantıklı düşünmesini engeller ve fevrii hareketler yapmasına neden olur. Sonuçta aniden sinirlenerek tepki veren biri bu davranışının sonunda zarar görür.
- Öküze boynuzu yük değil : Kişinin kendisi ya da yakınları ile ilgili olan işler zor gelmez. Çünkü yaptığı yardımların kendi faydasına olduğunu bilir.
- Ölenle ölünmez : Ölüm bir taktirdir ve mutlaka her canlı bunu tadacaktır. Bu yüzden ölenlerin arkasından kendimizi parçalamak gereksizdir.
- Ölmüş eşek kurttan korkmaz : Büyük sıkıntılar, felaketler yaşamış insanlar artık kaybedecek bir şeyim kalmadı düşüncesindedir. Kaybedecek bir şeyi kalmadığını düşünen insanlar ise hiçbir şeyden korkmazlar. 
- Ölüm ile öç alınmaz : İnsan düşmanı bile olsa ölümünden mutluluk duyup bu ölümü kendisi için bir fayda olarak görmemelidir. 
- Ölüm kalım bizim için : İnsanlar bir gün öleceklerinin bilincinde  olarak yaşamalı ve ahiretleri için de hazırlıklı olarak bu dünyadan göçmelidir.