Kurallı ve Devrik Cümleler İle İlgili Test Soruları

1 . "İnsan dediğin bugün var yarın yok" cümlesinin özellikleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir ?
A) Devrik bir isim cümlesi
B) Devrik bir fiil cümlesi
C) Kurallı bir isim cümlesi
D) Kurallı bir fiil cümlesi
  
2.  " Özü iyi olanın sözü de iyi olur . "
Cümlesi ile yüklemin yeri bakımından özdeş olan cümle aşağıdakilerden hangisidir ?
A) Tanıdı beni bir anda karşısında görünce .
B) Bir anda ağladı onu o halde bulunca .
C) Elindekilerin hepsini düşürdü yere .
D) Az para çok iş görmeye yeter .  

3. (1) Kuşlar uçar gök yüzünde özgürce . (2) Her biri çok diyar gezmiştir . (3) Çoğu zaman onlar gibi olmayı hayal ederiz . (4) Belki de bu yüzden insanlar uçakları icat etti .
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır ?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi devrik bir fiil cümlesidir ?
A) Sildiler masaları misafirler gelmeden .
B) Yeri geldiğinde sözleri esirgememek gerekir .
C) Tarlalardaki patatesler toplanmaya başladı .
D) Kitaptır insanı uzak diyarlara götüren .
   
5.  Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır  ?
A) Uzungöl güzelliği ile büyülüyor turistleri .
B) Tavşan gibiydi en önde koşan çocuk .
C) İstediğim siparişler dün elime ulaştı .
D) Bilemezdim insanların bu kadar anlayışsız olabileceğini .  


6.
1. Her işi zamanında yapmalısın .
2. Küçük birikimler zamanla çok işimize yarar .
3. Otobüsle iki saatte varırsın oraya .
4. Sakla içindekileri yeri geldiğinde .
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangileri devrik cümledir ?
A) 1-2
B) 3-4
C) 1-3
D) 2-4
  
7.  Aşağıdaki cümlelerden hangisi devrik bir fiil cümlesidir  ?
A) Kahvaltıda biraz peynir ve zeytin yedim .
B) Kapının önündeki bankların hepsini boyadık .
C) Onun sözlerini her zaman dinliyordu Şenol .
D) Yazılı sorularını sınıfta inceleyeceğiz .  

8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kuralsız (devrik ) bir cümledir ?
A) Başarılı olabilmek için nefes almadan çalıştı .  
B) Öğretmenler başarılı bir gençlik yetiştirecektir .
C) Son günlerde anladığım en iyi konuydu .
D) Havalarda uçuyordu aldığı notu duyunca .    

9. 
Belki de konuşuyordur gözlerin
Ama ben gözce bilmiyorum ki
Sessizce biliyorum
Usulca biliyorum
Masumca biliyorum …

Yukarıdaki şiirin kaçıncı dizesinde devrik bir cümle kullanılmıştır ?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4

10. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde kurallı bir fiil cümlesi kullanılmıştır ?
A) Karşı evin önünde büyük bir ağaç vardı .
B) Yıllar sonra kavuştum yeniden memleketime .
C) Zaman çok hızlı akıp gitmeye başladı .
D) Bu soruları yeniden çözmemiz lazım .


11. Aşağıdaki cümlelerden hangisi ögelerinin dizilişine göre diğerlerinden farklıdır?

A) İnsan yalnız kaldıkça yaşamın zorluklarını daha iyi anlıyor.
B) Başarılı olmaktır bizleri mutlu ya da mutsuz eden.
C) Zaman ilerledikçe kendinizdeki değişikliklere siz de şaşırıyorsunuz.
D) Umutsuzluğun sorunları çözdüğü hiçbir zaman görülmemiştir.

12.
1. Gerçek kahramanlar ülkeleri için her türlü fedakarlığı yapabilenlerdir.
2. Yıllar geçtikçe bozuluyor her şeyin düzeni.
3. Misafirler bizim kültürümüzde baş tacıdır.
4. Kazanmak için kaybetmeyi göze alabilmek gerekir.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi ögelerinin dizilişine göre diğerlerinden farklıdır?


A) 1            B) 2             C) 3             D) 4



Yapısına Göre Cümleler İle İlgili Test

Anlamına Göre Cümleler İle İlgili Test

Yüklemin Yerine Göre Cümleler İle İlgili Test

Yüklemin Türüne Göre Cümleler İle İlgili Test

Cevap Anahtarı
1
C
2
D
3
A
4
A
5
C
6
B
7
C
8
D
9
A
10
C

11-B 12-B


İsim ve Fiil Cümleleri İle İlgili Test Soruları

1 . Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre ad cümlesidir ?
A) Çay bardağını masanın üzerine bıraktım .
B) İki gün sonra yanınıza geleceğim .
C) İnsanları bir birine yaklaştıran duygu sevgidir .
D) Bu turnuva bu sene ilk kez düzenleniyor .   
  
2.  Fiilimsi eki alan yüklemler isim cümlesi oluşturur .
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yukarıdaki açıklamaya uygun bir kullanım vardır ?
A) Onun için en kutsal şey bilgiydi .
B) Hayatta en hakiki mürşit ilimdir .
C) Hayata renk katan en güzel varlık çocuktur .
D) Bizi tereddütten kurtaran şey bilmektir .

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yükleminin türüne göre diğerlerinden farklıdır ?
A) Karanlıkları aydınlığa çıkaran güzel yazılmış bir kitaptır .
B) Yıllardır bu küçük ve şirin kasabada yaşamını sürdürüyor .
C) Uzun zaman sonra ilk kez bu şehre geçen yıl geldim .
D) Bu romanımda hayatın ilginç yanlarını yazacağım .


4. (1) Küçük ve şirin bir kasabaydı . (2) Kasaba halkı geçimini balıkçılıkla sağlardı . (3) O kadar sakin bir yerdi ki bağıran bir tek insan yoktu . (4) Onlar için hayattaki en değerli şey huzurdu .

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre diğerlerinden farklıdır ?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
   
5.  Aşağıdaki cümlelerden hangisi yükleminin türü bakımından diğerlerinden farklıdır  ?
A) Şu gördüğün adam benim en yakın dostumdur .
B) Bu çocuk bizim sınıfın en yaramaz öğrencisidir .
C) Kitaplar benim en iyi arkadaşlarımdır .
D) Duvardan sıçrayan taş parmağını yaraladı .


6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemine göre diğerlerinden farklı bir cümledir  ?
A) Bugün nedense çok üzgündü .
B) Masada birkaç kalem ve bir silgi vardı .
C) Bir anda bana çok kızdı .
D) Elinde tuttuğu bir tutam saçtı .
  
7.  Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemine göre farklıdır  ?
A) Ak akçe kara gün içindir .
B) El elden üstündür .
C) Parayı veren düdüğü çalar .
D) Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur .

8.
1. Evleri çok genişti .
2. Yaşına rağmen çok sağlıklıydı .
3. Araba biraz ilerimizde durdu.
4. Duvarları sarı renge boyadı.
5. Elindeki mendili çöpe attı .
Yukarıdaki cümlelerden hangileri yüklemine göre diğerlerinden farklıdır  ?
A) 1-2
B) 3-4
C) 4-5   
D) 1-4   

9.  Aşağıdaki cümlelerin hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır ?
A) Çok heyecanlandı bizi karşısında görünce .
B) Son zamanlarda çok düşüncesizdi .
C) Onu günlerce sabırla aradık .
D) Ev işlerinde çok titizdi .

10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre diğerlerinden farklıdır ?
A) Otobüs şehir merkezine on dakikada vardı .
B) Onun tertemiz bir kalbi vardı .
C) Bizimle gelmeye gönlü vardı .  
D) Hayatında uzun zamandır birisi vardı .   
11. “Yüklemi ek fiil almış isim olan cümlelere isim cümleleri denmektedir.”

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi isim cümlesidir?

A) İnsanı yüceltecek olan şey iyi ahlakıdır.
B) Bir insanın sıkıntını gidermek için çabalamalıyız.
C) Gelecek güzel günler için çalışmak gerekir.
D) Cahil insanın yanında kitap gibi sessiz olmalıyız.

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kurallı bir fiil cümlesidir?

A) Anlıyorum geçen zamanın bıraktığı izleri.
B) Bu dünyanın neşesi çocuklardır.
C) İnsanı etkileyen gözler değil sözlerdir.

D) Ya hayır konuş ya da sus.



Yapısına Göre Cümleler İle İlgili Test

Anlamına Göre Cümleler İle İlgili Test

Yüklemin Yerine Göre Cümleler İle İlgili Test

Yüklemin Türüne Göre Cümleler İle İlgili Test

Cevap Anahtarı
1
C
2
D
3
A
4
B
5
D
6
C
7
C
8
A
9
C
10
A
11-A  12-D

Metin Türleri İle İlgili Konu Anlatımı

Metin Türleri İle İlgili Konu Anlatımı

Türkçe dersi öğretim programında “farklı türde metinler yazar” kazanımı içerisinde metin türleri şu şekilde sıralanmıştır:

1.Olay Yazıları : Bir olayın, yer ve zaman gösterilerek , kahramanların etrafında kurgulanmasına olay yazıları denir . Öykü ,roman , masal , tiyatro ,   destan vb . metinler  bu türe örnek olarak gösterilebilir . Olaya dayalı yazılarda  genellikle öyküleyici anlatım şekli  kullanılır . Betimleyici anlatıma da özellikle de romanlarda çokça rastlanmaktadır . Olay yazılarında serim , düğüm  ve çözüm  adını verdiğimiz olay yazısı planına dikkat etmek gerekir .

Örnek : Akşam üzeri  dışarı çıktı . Deniz kenarına doğru sakin adımlarla ilerlemeye başladı . Sahilde kendi halinde yürüyen adam dikkatini çekti . Bu adam bu saatte yalnız başına burada ne yapıyor diye merak ederek yanına koştu . Adam yanına doğru koşan kişiyi görünce bir anda dertlerine ortak olacak birini bulmanın ümidi ile ona doğru baktı . (kahramanlar, olay, yer ve zaman ögeleri  kullanılmıştır.)

2. Düşünce Yazıları : Halkı ; sosyal, siyasi , bilimsel vb. konularda bilinçlendirmek maksadıyla düşünsel temelleri olan , bir kısmı kişisel fikirler olurken bir kısmı kanıtlanabilir ( nesnel ) gerçeklere dayanarak yazılan yazılara düşünce yazıları denir . En tipik örneklerini makaleler ve denemeler oluşturur . Makale ve denemelerin yanı sıra fıkra ( köşe yazısı ) , eleştiri vb. türler de düşünce yazılarına örnek olarak verilebilir . Tartışmacı ve açıklayıcı anlatım biçimleri düşünce yazılarında çokça kullanılmaktadır . Düşünceyi geliştirme yolları içerisinde de fikre dayalı eserler olması sebebiyle sayısal verilerden yararlanma , karşılaştırma , örneklendirme gibi düşünceyi geliştirme yolları kullanılır .  Düşünce yazılarında " giriş , gelişme ve sonuç " yazı planı kullanılmaktadır . 

Örnek :  Ahlak hal ve hareketlerimizi  inanç, kültür vb. kıstaslara  göre düzenlemektir . Meşhur  bir felsefeci  ahlakın temeli "Kendine yapılmasını istemediğin  bir şeyi başkasına yapmamaktır " diyor. Hakikaten de  bir evrensel ahlak yasası olacaksa temeline kesinlikle bu düşünce konulmalıdır . ( paragraf bir fikrin  ifadesidir ve içerisinde tanık göstermeye başvurularak savunulan fikir okuyucuya kabullendirilmeye çalışılmıştır ..)

3.Bildirme Yazıları :  İnsanlarla iletişim kurmak amacıyla yazılan yazılara bildirme yazıları adı verilir . Mektup, haber yazısı, dilekçe, rapor, tutanak  vb. metinler bildirme yazılarına örnek olarak söylenebilir .

4. Şiir : Duygu, düşünce ve hayallerin coşkulu  bir biçimde  dizeler halinde ifade edildiği ; estetik şekilde  yazılmış kendi içinde türleri bulunan manzum yazılara denir . 

Hiç Kimse Başarı Merdivenine Elleri Cebinde Tırmanmamıştır İle İlgili Kompozisyon

Hiç Kimse Başarı Merdivenine Elleri Cebinde Tırmanmamıştır İle İlgili Kompozisyon

Çalışmak hele verimli çalışmak ve bir kariyer edinmek insan hayatı için çok önemlidir .  Çalışma olmadan , emek olmadan , alın teri dökülmeden ihtiyaçlar ve istekler karşılanamaz . Belirli bir yerlere gelebilmek için çok çalışmak gerekir . Bu da kolay bir iş değildir . Çünkü hiç kimse başarı merdivenine elleri cebinde çıkmamıştır ya da herkes doğuştan zengin olarak doğmamıştır . Örneğin Sakıp Sabancı bu kadar zengin olmasını çok çalışmasına borçludur .
Çünkü dişi  ile tırnağı ile kazımıştır toprağı , hiç durmadan çalışmıştır  ya da milletimiz  Kurtuluş Savaşı'nı evde çay içip, çekirdek çitleyerek kazanmamıştır . Mücadele etmiştir ,  emek etmiştir ki vatanı kurtulmuştur . 

Başarıya ulaşmak kolay bir şey değildir . Her şeyden önce insanın bu dikenli yolda sabırlı olması gerekir . Sabır ile azim bir araya gelince başarı da kendiliğinden gelir .  Belki bu zor yolda çok çileler çekilebilir , zor durumlara düşebiliriz ama sabır acı ise de meyvesi de tatlı olur . Yani her zorluğun arkasında bir kolaylık , her kolaylığın gerisinde de bir zorluk vardır denilebilir . Kimi insanlar çok kolay yoldan , hiç emek etmeden , uğraş vermeden zengin olmak isterler ama başaramazlar . Çünkü başarıya ulaşmak hiç kolay değildir . İnsanlar ne zorluklar yaşayarak , aç kalarak , susuz kalarak , uykusuz kalarak bir şeyleri elde ediyorlar . Yani yattığın yerde başarılı olamazsın . Mesela öğrenciler de sınavda iyi puan almak için çok çalışmalı ve gece , gündüz demeden hedeflerinin peşinde koşmalıdır .


Hiç çalışmadan, üretmeden ele bir şey geçmez . Başarı için bazı şeylerden fedakarlık yapılması gerekir ki  zirvede olasın .

Anı ve Günlük Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar Nelerdir ?

Anı ve günlük türü arasındaki benzerlikler ve farklılıklar nelerdir ?

Anı ve günlük türü arasındaki benzerlikler ve farklılıklara geçmeden önce isterseniz kısaca anı ve günlük türleri hakkında bilgi verelim .

Anı Nedir ?

Bir kişinin özellikle de sanat , siyaset , edebiyat vb. Alanlarda tanınmış insanların yaşadıkları dönemde yaşadıkları ya da şahit oldukları olayları bilgi ve gözlemlerine dayanarak anlattıkları yazı türüdür . Anılarda kayda değer , ilginç olaylar kaleme alınır .

Günlük Nedir ?

Yazarın gün içerisinde yaşamış olduğu kayda değer ve ilginç olayları günü gününe ve tarih belirterek anlattığı yazı türüne günlük denilmektedir . Günlük, yazan kişi hakkında bize bazı bilgiler verdiği gibi aynı zamanda yazan kişinin içerisinde bulunduğu dönem ile ilgili olarak da bize bazı bilgiler sunabilir .

Anı ve Günlük Arasındaki Farklılıklar Nelerdir ?

- İki türün arasındaki en belirgin fark anlatılan olayların tarihleri ile ilgilidir . Günlüklerde yaşanılan olaylar aynı gün içerisinde tarih belirtilerek anlatılırken anılarda anlatılan olayların üzerinden belirli bir süre geçmesi gerekmektedir .

- Günlüklerde kişinin kendi hayatına ait kesitler ön planda olurken anılarda başkalarının hayatlarından kesitlere de yer verilebilir .

- Günlükler içe dönük yani daha özel bir mahiyet taşırken anılar biraz daha dışa dönük olabilmektedir .

- Günlükler sıcağı sıcağına yazıldığı için duygular ön planda olabilir , öznellik daha fazla olabilir ; anılarda ise olayların üzerinden belli bir zaman geçtiği için yazar daha nesnel davranabilir .

Günlük ve anı arasındaki benzerlikler nelerdir ?

- Günlükler ve anılarda olay anlatılmaktadır .

- Her iki türde de yaşanmış olaylar anlatılır yani kurgulanmış ya da hayali olaylara yer verilemez .

- Her iki yazı türünde de kişilerin tecrübelerine yer verilir .

- Her iki türde de zaman ve yer kavramlarının belirtilmesi gerekmektedir .

Deneme ve Sohbet Türleri Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar Nelerdir ?

Deneme ve Sohbet ( Söyleşi ) Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar

Deneme sohbet türleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklara geçmeden önce isterseniz her iki türü de kısaca açıklayalım :

Deneme Nedir ?

Yazarın herhangi bir konu ile ilgili olarak şahsi düşüncelerini ispatlama kaygısı gütmeden öznel yargılarla açıkladığı metinlere deneme adı verilir . Denemelerde konu sınırlaması yoktur yani denemeler istenilen her konu ile ilgili olarak yazılabilir .  Yazar düşüncelerini özgürce ifade edebilir ve iddia ettiği düşüncelerle ilgili kanıt sunmak , bu düşünceleri ispatlamak gibi bir zorunluluğu yoktur . Deneme yazarının amacı bir konu hakkında okuyucuyu düşündürmek ve kendi bakış açısını göstermektir . Doğal ve içten bir üslup kullanılır .

Sohbet ( Söyleşi ) Nedir ?

Yazarın bir düşünceyi kendi bakış açısı içerisinde ispatlama amacı olmadan , doğal ve samimi bir dille , okuyucuyla konuşuyormuş gibi anlattığı yazı türüne sohbet ( söyleşi ) denir . Öznel bir anlatımla konuşma havası içerisinde konu ele alınır . Sohbet türünde konu sınırlaması yoktur yani yazzar her konuda sohbet türünde eser verebilir .

Deneme ve Sohbet Türü Arasındaki Farklılıklar Nelerdir ?

-  Yazar deneme türünde kendisiyle konuşuyormuş gibi bir anlatım kullanırken sohbet türünde okuyucuyla konuşuyormuş gibi bir hava ağır basmaktadır . Bu yüzden sohbet türündeki metinlerde yazar “ sizce de öyle değil mi ? vb. “ soru ifadeleriyle adeta okuyucudan bir cevap bekliyormuş gibi yazar .

- Sohbet türü metinlerde soru cümleleri deneme türü metinlere göre daha fazla kullanılmaktadır .

- Sohbet türü metinlerin anlatımı deneme türündeki metinlere göre daha içten ve samimidir .

Deneme Sohbet Türü Metinler Arasındaki Benzerlikler Nelerdir ?

- Her iki türde de yazar düşüncelerini öznel bir anlatımla dile getirir .

- Deneme ve sohbet türlerinin ikisinde de konu sınırlaması yoktur yani her konuda yazılabilirler .

- İçten ve samimi bir anlatım deneme ve sohbet türlerinin ortak özelliklerinden biridir .

- Deneme ve sohbet türleri düşünce yazıları olma yönünden de benzerlik gösterirler .

Doğa Sevgisi İle İlgili Kompozisyon

Doğa Sevgisi İle İlgili Kompozisyon

Doğa Yüce Allah'ın insanoğluna sunduğu en büyük nimetlerden biridir .  Doğa bize her şeyi veren ve karşılığında bizden hiçbir şey almayan en önemli varlığımızdır . Fakat biz insanlar doğa çeşitli zararlar vermekteyiz . 

Havayı , suyu , toprağı kirletmekte  ve doğanın dengesi ile oynamakta , doğamıza çok büyük zararlar vermekteyiz .  İnsanların bilinçsize hareket etmesinden dolayı orman alanlarımız azalmakta , yeşil alanlarımız yok olmaktadır . Sanayinin  bilim ve teknolojinin hızla gelişmesi ile insanlığa fayda sağlanırken aynı zamanda da doğaya büyük zararlar verilmektedir . Sanayiden çıkan zehirli gazlar havaya karışmakta ve hava kirliliği ortaya çıkmakta , çeşitli teknolojik aletlerin yaygınlaşması ile radyasyon yayılmakta , araziler yanlış kullanılmakta , kaçak avlanma yapılmakta , sularımız kirlenmekte ve daha neler neler … Doğamızı olumsuz etkilerden korumak için onu korumalı ve ona sahip çıkmalıyız . Doğamızı elimizden geldiği kadar temiz tutmalı ve  çöplerimizi çöp kutularına atmalıyız . Doğamız bizim için bulunmaz bir hazinedir . Onun için onu kirletmek ve onun doğal dengesine zarar vermek yerine onu çok sevmeli ve kıymetini bilmeliyiz . Doğaya zarar veren insanları uyarmalı ve doğayı koruma ile ilgili insanlara eğitim verilmelidir.


Doğa  hepimizin yaşam alanıdır , onun için doğamızı çok  sevelim ve doğanın doğal dengesine uygun işler yaparak onu daha da güzelleştirelim .

Ünsüz Yumuşaması ve Ünsüz Benzeşmesi İle İlgili 15 Örnek

Bu yazımızda ünsüz benzeşmesi ve ünsüz yumuşaması ile ilgili örnekleri cümleler içerisinde vermeye çalışacağız . Örneklere geçmeden önce çok kısa bir biçimde ünsüz yumuşaması ve ünsüz benzeşmesinin ne olduğunu hatırlatalım :

1. Ünsüz Sertleşmesi ( Benzeşmesi ) Nedir ?

"f,s,t,k,ç,ş,h,p" ünsüzleri ile biten bir kelime "c,d,g" ünsüzleri ile başlayan bir ek aldığında "c,d,g" ünsüzleri sırasıyla "ç,t,k" ünsüzlerine bu olaya ünsüz benzeşmesi denir .

Örnek : sabah - dan ( sabahtan ) , kaşık - cı ( kaşıkçı ) vb .

2. Ünsüz Yumuşaması Nedir ?

"p,ç,t,k " ünsüzleri ile biten bir kelimeye ünlü ile başlayan bir geldiğinde "p,ç,t,k" ünsüzleri sırasıyla "b,c,d,g" ünsüzlerine dönüşür . Bu olaya ünsüz yumuşaması adı verilir .

Örnek : Sıcak - ın ( sıcağın ) , kitap - a ( kitaba ) vb.

Ünsüz Benzeşmesi ve Ünsüz Yumuşaması İle İlgili 15 Örnek

Aşağıdaki cümlelerde kırmızı renkli sözcüklerde ünsüz benzeşmesi mavi renkli sözcüklerde ünsüz yumuşaması olayı gerçekleşmiştir ..

1. Yarın sınıfça pikniğe gidiyoruz .
2. Bizim kümesteki tavuğa bir haller oldu .
3. Çocukça ağlayınca sebebini sordum .
4. Arapça sözlüğümü bulamıyorum .
5. Yenilen güreşçi sokağa çıkamaz hale geldi .
6. Kitapta sahibinin adı yazmıyordu .
7. Dolaptan ilacımı getirin .
8. Kurttan korkan çocuk ağaca tırmandı .
9. Yamaçtan yamaca koşuyorduk .
10. Soğuktan sıcağa geçiş yaptık .
11. Bakraçtan yoğurdu kaşıkla aldım .
12. Marketten ekmeği almayı unuttuk .
13. Uçakta kuşların kanadı konuşulup durdu .
14. Poşetten kazağımı almadım .

15. Mutfaktan kaşığı getirir misin ? 

Edilgen Fiiller İle Dönüşlü Fiiller Arasındaki Farklar Nelerdir ?

Edilgen Fiiller ve Dönüşlü Fiiller Nasıl Ayırt Edilir ?

Edilgen fiiller ve dönüşlü fiiller fiilde çatı konusu içerisinde en çok karıştırılan iki konudur . Şimdi öncelikle kısa bir biçimde edilgen fiil , dönüşlü fiil nedir tanımlarını yapalım , daha sonra ikisi arasındaki farkları söyledikten sonra örneklerle konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayalım :

Edilgen Fiil Nedir ?

Sözde özne kullanılan fiillerdir . Edilgen çatılı fiillerde aslında nesne olan varlık fiilin aldığı çatı eki ( -l , -n ) sebebiyle özne gibi gözükür .


Örnek :

- Evler bugün birer birer yıkıldı . ( yükleme " yıkılan ne ? " sorusunu sorduğumuzda "evler" cevabını alırız . Ancak evler yıkılma işini kendi kendine yapmadığı için sözde öznedir . )

- Belediye evleri bugün birere birer yıktı . ( yükleme " yıkan kim ? " sorusunu sorduğumuzda " belediye " cevabını alırız . Bu cümlede işi yapan özne belli olduğu için gerçek özne olur . Dolayısıyla bu fiil etkendir . )

Dönüşlü Fiil Nedir ?

Özne hem işi yapan hem de yaptığı işten etkilenen ögedir . Bu tür cümlelerin öznesi gerçek öznedir . Dönüşlü fiiller de " -l , -n " çatı eki ile yapılır .

Örnek :

- Ahmet , akşamki programa katılmak için hazırlandı . ( Bu cümlede hazırlanma işini yapan da Ahmet'tir , hazırlanma işinden etkilenen de Ahmet'tir . Bu sebeple dönüşlü olur . )

Şimdi asıl konumuz olan edilgen çatılı fiil ve dönüşlü fiil arasındaki farka geçelim :

Edilgen Fiiller İle Dönüşlü Fiiller Arasındaki Farklar :

- Edilgen fiillerde sözde özne vardır . Dönüşlü fiillerde ise gerçek özne vardır .

- Edilgen fiillerde eylemi yapan başka etkilenen başkadır , dönüşlü fiillerde ise eylemi yapan da etkilenen de aynı ögedir .

Şimdi örnekleri dikkatlice inceleyelim :

- Salon yarınki toplantı için hazırlandı . ( hazırlayan başkası hazırlanan salon - edilgen )
- Başkan yarınki toplantı için hazırlandı . ( hazırlanma işini yapanda bu işten etkilen de başkan - dönüşlü )

- Bulaşıklar yıkanıyor . ( yıkanan bulaşıklar yıkayan başkası - edilgen )
- Çocuk banyoda yıkanıyor . ( yıkanma işini yapan da bu işten etkilenen de çocuk -dönüşlü )

- Marketin camları kırıldı . ( kırılan cam ama kıran başkası - edilgen )
- Bugünkü sözlerimden sonra bana kırıldı . ( kırılma eylemini yapan da etkilenen de aynı - dönüşlü )

- Sınıf 23 Nisan için süslendi . ( süslenen sınıf , süsleyen başkası - edilgen )
- Annem aynanın karşısında süslendi . ( süslenme işini yapan da etkilenen de annem - dönüşlü )